در بیشتر خودروهای مدرن و امروزی، سیستم ترمز به منظور ارتقاء ایمنی به دو بخش تقسیم شده است. هر بخش یک جفت چرخ را تحت پوشش قرار میدهد. اگر روغن ترمز در یک بخش نشت کند، فقط دو تا از چرخها ترمزهایشان را از دست میدهند و وقتی پدال ترمز را فشار میدهید، باز هم میتوانید خودرو را متوقف کنید. سیلندر اصلی ترمز، فشار کافی را در اختیار هر دو بخش قرار میدهد. سیلندر اصلی، ابزار فوقالعادهای است که در یک سیلندر از دو پیستون استفاده میکند، آن هم به روشی که باعث میشود اگر یکی از قطعات درست کار نکند، کل سیلندر از کار بیفتد. در صورتی که مشکلی در سیستم ترمز وجود داشته باشد، سوپاپ ترکیب به راننده اخطار میدهد. البته چندین و چند کار دیگر هم انجام میدهد تا شما رانندگی ایمنی داشته باشید. در این مقاله، یاد خواهیم گرفت که سیلندر اصلی ترمز و سوپاپ ترکیب چگونه کار میکنند.
سیلندر اصلی
تصویر بالا نشان میدهد سیلندر اصلی ترمز را کجا میتوانید پیدا کنید. در این تصویر مخزن پلاستیکی روغن ترمز را میبینید که روغن مورد نیاز سیلندر اصلی را تأمین میکند.
یک حسگر الکتریکی هم به آن متصل است که وقتی سطح روغن پایین میآید، باعث روشن شدن یک چراغ اخطار دهنده روی صفحه کیلومترشمار میشود.
همانطور که در تصویر میبینید، داخل سیلندر اصلی دو پیستون و دو فنر وجود دارد.
سیلندر اصلی در عمل
وقتی پدال ترمز را میفشارید، از طریق یک اتصال مکانیکی به پیستون اول فشار وارد میشود. داخل سیلندر فشار ایجاد میشود و هرچه پدال بیشتر فشرده شود، فشار افزایش پیدا میکند. فشار بین پیستون اول و پیستون دوم باعث میشود پیستون دوم روغن ترمز را در بخش مربوط به خودش فشرده کند. اگر ترمزها به درستی کار کنند، فشار در هر دو بخش یکسان خواهد بود. اگر در یک بخش نشتی به وجود بیاید، آن بخش نمیتواند از فشار تولید شده استفاده کند. در این تصویر میبینید که اگر در یکی از بخش ها نشتی به وجود بیاید چه اتفاقی میافتد.
اگر بخش اول نشتی داشته باشد، فشار بین سیلندر اول و دوم از بین میرود. این امر باعث میشود پیستون اول به پیستون دوم بچسبد. در این صورت، انگار فقط یک پیستون وجود دارد. بخش دوم به شکل عادی به کارش ادامه خواهد داد، ولی راننده مجبور است برای فعال کردن آن، بیشتر به پدال فشار بیاورد. در صورت بروز نشتی فقط دو تا از چرخ ها از فشار تولید شده در سیلندر استفاده خواهند کرد و این امر نیروی متوقف کننده را شدیداً کاهش میدهد.
سوپاپ ترکیب
در بیشتر خودروهایی که در چرخ های جلو از ترمز دیسکی و در چرخ های عقب از ترمز کاسهای استفاده میکنند، سوپاپ ترکیب را پیدا خواهید کرد. این سوپاپ از سه ابزار مجزا تشکیل شده است که عبارتند از:
- سوپاپ مقسم
- سوییچ تشخیص فشار
- سوپاپ توازن
در خودروهایی که در چرخ های جلو از ترمز دیسکی و در چرخ های عقب از ترمز کاسهای استفاده میکنند، سوپاپ ترکیب باید مجهز به سوپاپ مقسم هم باشد. همانطور که میدانید، لنت ترمزهای دیسکی با دیسک، و لنت ترمزهای کاسهای با کاسه ترمز تماس پیدا میکند. به همین خاطر، لنت ترمزهای دیسکی در وضعیتی قرار دارند که وقتی پدال ترمز را میفشارید، بعد از لنت های ترمز کاسهای درگیر بشوند. سوپاپ مقسم مسوول این کار است و باعث میشود ترمز دیسکی بعد از ترمز کاسهای عمل بکند. سوپاپ مقسم اجازه نمیدهد هیچ فشاری به لنت های ترمز دیسکی وارد بشود تا زمانی که فشار به یک آستانه مشخص برسد. این آستانه فشار در مقایسه با فشار موجود در سیستم ترمز ناچیز است، به همین خاطر ترمزهای کاسهای عقب پیش از این که ترمزهای دیسکی وارد عمل بشوند، درگیر میشوند. درگیر شدن ترمزهای عقب پیش از ترمزهای جلو باعث میشود خودرو هنگام ترمزگیری ثبات بیشتری داشته باشد. زودتر درگیر شدن ترمزهای عقب به خودرو کمک میکند در یک مسیر مستقیم باقی بماند، درست مثل دم هواپیما که به آن کمک میکند در خط مستقیم حرکت کند.
سوییچ تشخیص فشار
سوییچ تشخیص فشار ابزاری است که اگر در یکی از بخش های سیستم ترمز نشتی وجود داشته باشد به راننده اخطار میدهد. هر طرف از پیستون در معرض فشار یکی از بخش های سیستم ترمز قرار دارد. از آن جایی که فشار در هر دو بخش یکسان و برابر است، پیستون در وسط سیلندر خودش باقی خواهد ماند. ولی در صورتی که در یکی از بخش ها نشتی به وجود بیاید، فشار آن بخش افت پیدا کرده و پیستون را با فشار از وسط سیلندر دور خواهد کرد. این کار سوییچ تشخیص فشار را فعال میکند؛ سوییچ هم باعث روشن شدن یک چراغ هشدار دهنده روی صفحه کیلومترشمار میشود. در تصویر بالا میتوانید سیم های مربوط به این سوییچ را ببینید.
سوپاپ توازن
سوپاپ توازن فشار ترمزهای عقب را کاهش میدهد. صرف نظر از این که خودرو دارای چه نوع سیستم ترمزی است، ترمزهای عقب نسبت به ترمزهای جلو به فشار کمتری احتیاج دارند. میزان فشار ترمزی که میتواند بدون قفل کردن هر چرخ به آن وارد شود، بستگی به مقدار وزنی دارد که روی هر چرخ قرار میگیرد. هرچه وزن خودرو بیشتر باشد، فشار ترمز بیشتری هم مورد نیاز است. اگر تا به حال پایتان را روی پدال ترمز کوبیده باشید، میدانید که ایست ناگهانی باعث میشود سر ماشینتان پایین بیاید. جلو خودرو در پایین و عقب آن در بالا قرار میگیرد. این امر ناشی از آن است که هنگام توقف، وزن خودرو بیشتر روی قسمت جلوی آن میافتد. به طور طبیعی، وزن روی چرخ های جلو بیشتر است چون موتور هم در جلو قرار گرفته است. اگر هنگام توقف، فشار یکسانی به هر چهار چرخ وارد بشود، چرخ های عقب قبل از چرخ های جلو قفل خواهند شد. سوپاپ توازن فقط به مقدار معینی از فشار اجازه میدهد به چرخ های عقب برسد، بنابراین چرخ های جلو از نیروی متوقف کننده بیشتری بهره خواهند برد. اگر سوپاپ توازن روی درجه 70 درصد تنظیم بشود، و فشار ترمز برای ترمزهای جلو هم برابر با 1000 پوند بر اینچ مربع (psi) باشد، آنگاه ترمزهای عقب psi700 فشار دریافت خواهند کرد.