مقالات خودرو : عمومی : ایمنی خودروهای شاسی بلند (قسمت اول)

ایمنی خودروهای شاسی بلند (قسمت اول)

در 23 ژانویه سال 2000، یکی از بازیکنان تیم راگبی کانزاس سیتی به نام دریک توماس (Drrick Thomas) در تصادفی فلج شد. توماس در یکی از بزرگراه های پوشیده از برف و یخ کنترل خودروی خود یعنی شورولت Suburban مدل 1999 را از دست داد. توماس و دوستش مایکل دی تلیس (Michael D. Tellis)، به علت نبستن کمربند ایمنی از ماشین به بیرون پرت شده بودند. دوست وی در دم جان باخت و توماس نیز، پس از دو هفته در روز هشتم فوریه به علت انسداد ریه، جان خود ار از دست داد. نفر سومی که در خودرو حضور داشت جان سی هگبوش (John C. Hagebusch) بود. وی به دلیل بستن کمربند ایمنی، تنها چند صدمه سطحی برداشت.

مادر توماس با این ادعا که وجود اشکال در طراحی Suburban باعث وقوع چنین حادثه ای شده، از کمپانی جنرال موتورز شکایت کرد که در نهایت در سال 2004، رای هیئت منصفه مبنی بر عدم پرداخت هیچگونه خسارتی به خانواده توماس بود. طبق گزارشات، دریک علاوه بر لایی کشیدن از سرعت بالایی برخوردار بوده که مناسب آب و هوای برفی نیست. علاوه بر این، نبستن کمربند ایمنی مزیدی بر علت بود تا هیئت منصفه چنین رای عاقلانه ای را صادر کند. در این مقاله نگاهی به ایمن بودن خودروهای شاسی بلند (SUV) و تجهیزات ایمنی که در هنگام خرید باید به آنها توجه کنیم، خواهیم انداخت.

اعتبار منفی غیرمنصفانه!

با وجود سوانحی همچون تصادف توماس و رسوایی کمپانی فورد در چپ کردن ناشی از وجود ایراد در تایرهای Firestone مدل Explorer در بین سال های 2000 تا 2002، خودروهای شاسی بلند از اعتبار منفی غیرمنصفانه ای در خصوص ایمنی برخوردار هستند. بله، این موضوع که در مقایسه با دیگر خودروها، شاسی بلندها سریع تر چپ می‌کنند کاملا صحیح است، اما با این وجود جزو ایمن ترین اتومبیل ها محسوب می‌شوند.

با توجه به جدولی که در اینجا مشاهده می‌کنید و توسط سازمان بیمه ایمنی بزرگراه ها منتشر شده، شاسی بلندهای بزرگ و متوسط جزو ایمن ترین خودروهای جاده ای هستند. تا جایی که سانحه توماس بازگو می‌کند، هیچ دلیلی برای به توجهی به ایمنی وجود ندارد. در حالی که شما با شوار شدن در چنین خودروهایی، از ایمنی بیشتری برخوردار هستید، اندازه و وزن اتومبیل شما خطر را برای خودرویی که با آن تصادف می‌کنید، افزایش می‌دهد. به علاوه، بر اساس اظهارات سازمان ملی ایمنی بزرگراه ها، سالانه بیش از 10,000 نفر بر اثر واژگونی خودروها در بزرگراه ها کشته می‌شوند که اکثر آنها نیز، شاسی بلند هستند. هر شاسی بلندی که به صورت صحیح با آن به رانندگی نپردازید، خطرناک خواهد شد.

به عنوان یک خریدار، چندین ویژگی خاص وجود دارد که به منظور خرید شاسی بلند ایمن برای شما و دیگران از اهمیت بالایی برخوردار بوده و باید به آنها توجه کنید. به عنوان راننده نیز، قوانین بسیاری وجود دارد که با رعایت آنها می‌توانید تا جای ممکن با حداکثر ایمنی رانندگی کنید. اکنون به سیستم های ایمنی می‌پردازیم که در هنگام خرید یک شاسی بلند باید به آن ها توجه کنید.

سیستم های ایمنی فعال

در هنگام خرید یک شاسی بلند، توجه به سیستم های ایمنی از اهمیت بالایی برخوردار است که به دو بخش فعال و غیر فعال تقسیم می‌شود. سیستم های فعال به منظور جلوگیری از وقوع حادثه به راننده یاری می‌رساند، در حالی که سیستم غیرفعال از سرنشینان در هنگام وقوع حادثه محافظت می‌کند. سیستم های فعالی که در زیر با آنها آشنا خواهید شد برای جلوگیری از وقوع حادثه به شما کمک می‌کند.

ترمز ضدقفل (ABS)

امروزه اکثر خودروها مجهز به ترمز ضدقفل (ABS) می‌باشند. اگر خودروی شاسی بلندی که می‌خواهید خریداری کنید به صورت استاندارد مجهز به ترمز ضدقفل نیست، حتما به صورت آپشن آن را انتخاب کنید. در حالی که ترمزهای مذکور در جاده های خشک تفاوت چندانی با ترمزهای معمولی ندارند، از دو مزیت مشخص برخوردار هستند.

 اولین و مهمترین موضوع کنترل خودرو در کنار بهره گیری از قدرت کامل ترمزها است و علت آن نیز، تعداد دفعات فشار دادن ترمز در ثانیه می‌باشد که بسیار بیشتر از عکس العمل انسان است. این موضوع در نهایت منجر به عدم قفل شدن چرخ و کنترل بیشتر خودرو است. به عبارتی دیگر، اگر خودرویی به صورت ناگهانی در مقابل شما متوقف شود، می‌توانید با قدرت تمام ترمز گرفته، در حالی که برای جلوگیری از برخورد، اتومبیل خود را به شانه جاده هدایت کنید. در چنین شرایطی، ABS  تفاوت بین تصادفات جزئی و فاجعه آمیز است.

ویژگی دوم  توقف سریع تر خودرو در جاده های لغزنده است. کمپانی پورشه یکی از اعضای وب سایت Consumer Guide را به Barber Motorsports Park شهر بیرمنگام دعوت کرده تا در یک برنامه ایمنی خودروهای شاسی بلند شرکت کند. در شرایط یخی شبیه سازی شده، خودروی مجهز به ABS در یک فاصله منطقی متوقف شد. پس از غیر فعال کردن ABS، پورشه کاین مورد تست در فاصله ای دو برابر بیشتر از هنگام روشن بودن ABS متوقف شد؛ در حقیقت این خودرو پس از خروج از سطح یخی و وارد شدن به آسفالت خیس متوقف شد. البته ناگفته نماند، شاید یک راننده حرفه ای به دفعات ترمز گرفته تا از لغزش جلوگیری کرده و خودرو را سریع تر متوقف کند، اگرچه اکثر افراد در شرایط اضطراری تنها بر پدال ترمز فشار می‌آورند؛ در نتیجه ABS گزینه بهتری برای انتخاب می‌باشد.

سیستم ضد لغزش

اغلب به سیستم کنترل پایداری (ESC)، سیستم ضد لغزش نیز، گفته می‌شود که با توجه به کمپانی های خودروسازی مختلف، دارای نام های گوناگون می‌باشد؛ برای مثال جنرال موتورز آن را StabiliTrac، فورد (AdvanceTrac)، کرایسلر (ESP)، سوبارو (Vehicle Daynamic Control)، ولوو (Daynamic Stability Control)، هوندا (Vehicle Stability Assist) و در نهایت تویوتا (Vehicle Stability Control) می‌نامد. این سیستم با بهره گیری از چندین سنسور متفاوت، قسمتی که از چسبندگی کمی برخوردار است را مشخص می‌کند و سپس با کمک ترمز ضدقفل به منظور استفاده از ترمزی مشخص، خودرو را در مسیر خود نگه می‌دارد و حتی در برخی مواقع از قدرت موتور نیز می‌کاهد.

در نظر راننده این سیستم چگونه عمل می‌کند؟ برای مثال اگر با سرعت بسیار بالایی به یک پیچ نزدیک شوید، خودروی شما همچنان تمایل به حرکت در مسیر مستقیم دارد. سیستم ضد لغزش متوجه این موضوع شده و با استفاده از ترمزهای داخلی، اتومبیل را در مسیر مشخص قرار می‌دهد و در نهایت باعث می‌شود تا خودرو به راحتی بپیچد. ناگفته نماند، این سیستم بر خلاف قوانین فیزیک عمل نمی‌کند و شما قادر به انجام چرخشی 90 درجه با سرعت 160 کیلومتر بر ساعت نخواهید بود، اما در اغلب رانندگی ها مفید واقع می‌شوند. سیستم مذکور در اغلب خودروهای شاسی بلند وجود دارد اما به صورت آپشن ارئه می‌شوند؛ پس از خرید آن به عنوان یک آپشن مطمئن شوید.

سیستم کنترل کشش

سیستم کنترل کشش شباهت بسیاری با سیستم ضد لغزش دارد، اما از سنسورهای بیشتری بهره می‌برد تا از چپ کردن اتومبیل جلوگیری کند و سپس سیستم ضد لغزش را فعال می‌کند. سیستم مذکور تنها در مسیرهای مسطح عمل کرده و هیچ کارایی در برآمدگی ها و چاله های موجود در مسیر ندارد. از طرفی دیگر این سیستم نباید با سیستم محافظی که در هنگام چپ کردن خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد اشتباه گرفته شود، چراکه سیستم محافظ با شناسایی احتمال چپ کردن خودرو، به صورت خودکار کیسه های هوای  جانبی پرده ای را فعال می‌کند. کمپانی های ولوو، فورد، مرکوری، لینکولن، لندروور و جیپ از سیستم کنترل کشش بهره می‌برند و کمپانی دوج  نیز، در آینده ای نزدیک از این سیستم بهره خواهد گرفت.

سیستم چهار چرخ محرک

سیستم تعلیق مستقل چهار چرخ محرک این اجازه را می‌دهد که هر چهار چرخ به صورت جداگانه نیروی خود را به جاده انتقال دهند. با وجود اینکه سیستم AWD و یا 4WD جزو سیستم ایمنی محسوب نمی‌شود، و تنها چسبندگی لازم به جاده در هنگام شتاب گرفتن های ناگهانی را تامین می‌کند.

سیستم تعلیق مستقل چهار چرخ محرک

سیستم تعلیق مستقل چهار چرخ محرک باعث می‌شود تا هر چرخ به صورت کاملا مجزا عمل کند. تمامی شاسی بلندها از سیستم تعلیق مستقل در جلو بهره می‌برند، در حالی که تنها برخی از آنها دارای سیستم تعلیق عقب مستقل (IRS) می‌باشند. مدل های که مجهز به IRS هستند مجهز به اکسل عقب یکپارچه می‌باشند. در این نوع سیستم هر دو چرخ به صورت یکسان و همزمان عمل می‌کنند. در حالی که سیستم تعلیق مستقل چهار چرخ محرک به منظور ایجاد ایمنی بیشتر طراحی نشده است، به احتمال بسیار زیاد وجود تماس حداقل یک چرخ با زمین از میزان احتمال وقوع تصادف خواهد کاست؛ مخصوصا در پیچ های ناهمواری که با سرعت بالا وارد آن می‌شوید.

در قسمت دوم  این مقاله، به بررسی سیستم های ایمنی غیر فعال می‌پردازیم.