وقتی در یک روز آفتابی شیشه ها را پایین دادهاید، صدای ضبط را بلند کردهاید و در بزرگراه در حال حرکت هستید، به راحتی فراموش میکنید که داخل کابین بزرگی ساخته شده از آهن و شیشه نشستهاید که با سرعت 100 کیلومتر بر ساعت در حال حرکت است. با این سرعت، اگر به ناگهان شرایطی پیش بیاید که مجبور به توقف بشوید، خودرو شما پیش از این که به حالت توقف کامل دربیاید، مسافتی تقریباً به اندازه طول یک زمین فوتبال (91 متر) را طی خواهد کرد ... البته خودرو شما فقط در صورتی از حرکت خواهد ایستاد که از یکی از حیاتیترین قسمت ها، خوب مراقبت کرده باشید؛ این قسمت هم چیزی نیست جز: ترمز. البته شاید ترمز بخش زیبایی از خودرو شما نباشد، ولی به طور قطع یکی از حیاتیترین بخش هاست. در جاده، توجه یا بیتوجهی به علائم هشداردهندهای که میگویند ترمز نیاز به تعمیر دارد برابر است با زندگی یا مرگ. البته علائم آشکاری وجود دارند که نشان میدهند ترمز به تعمیر نگه دارد، از جمله این علائم میتوان از چراغ ترمز که روی صفحه کیلومتر قرار دارد نام برد. یکی از علائم هشدار دهندهای که باید به آن توجه کنید این است که احساس کنید پس از گرفتن ترمز مدت بیشتری طول میکشد تا خودرو متوقف بشود. در صورتی که هر یک از این موارد پیش بیاید باید در اولین فرصت به مکانیک محل سر بزنید تا ترمزها را بازدید کند. ولی آیا از علایم دیگری که نشان دهنده نیاز سیستم ترمز به بازدید است اطلاع دارید؟ در این مقاله به 5 نکته اشاره خواهیم کرد که به شما کمک میکنند از تصادفات شدید جلوگیری کنید.
لنت فرسوده
قبل از هر چیز بهتر است چند کلمهای در مورد چگونگی کارکرد ترمز صحبت کنیم. بیشتر خودروها از ترمز دیسکی استفاده میکنند. عملکرد این دیسک ها شباهت بسیاری به عملکرد ترمز دوچرخه های 10 دنده دارد. یک سیستم هیدرولیک که از روغن ترمز پر شده است، چند چنگک که کالیپر نامیده میشوند و لنت هایی رویشان دارند را به حرکت وا میدارد تا به صفحهای به نام دیسک ترمز فشار بیاورند. اصطکاکی که بین لنت ها و دیسک به وجود میآید، در نهایت خودرو را از حرکت باز میدارد. همانطور که میتوانید حدس بزنید، به مرور زمان لنت ها ساییده و نازک میشوند، معنایش این است که حساسیت لنت ها کم میشود و خودرو شما را با تأخیر نگه میدارند. خوشبختانه، بازدید از میزان ضخامت لنت های ترمز، کار بسیار آسانی است. تنها کاری که باید انجام بدهید این است که از لای پره های چرخ نگاه کنید و دیسک براق و فلزی را پیدا کنید. وقتی دیسک را پیدا کردید، کالیپر را نیز روی سطح خارجی آن پیدا خواهید کرد. بین کالیپر و دیسک نیز، لنت قرار دارد. باید بتوانید حدس بزنید ببینید آیا لنت ها دستکم یک چهارم اینچ ضخامت دارند یا نه؟ اگر ضخامت آن ها از این مقدار کمتر است باید به فکر عوض کردنشان باشید. اگر طرح چرخ های خودروی شما طوری است که نمیتوانید از لای پره های چرخ، دیسک و لنت ها را ببینید، مجبور خواهید بود چرخ را بیرون بیاورید. در هر صورت، وقتی مشغول وارسی هستید بهتر است نگاهی هم به دیسک ها بیندازید. دیسک باید تقریباً صاف و صیقلی باشد. اگر شیار یا سوراخ عمیقی روی آن دیدید، وقت عوض کردن آن هم فرا رسیده است.
صداهای عجیب و غریب
شاید مادرتان بارها به شما گفته باشد که داخل ماشین، گوش کردن به موسیقی با صدای بلند برای گوش هایتان ضرر دارد؛ خب، بهتر است بدانید این کار برای ترمزها هم ضرر دارد. علتش هم این است که یکی از علائم هشدار دهندهای که به شما اطلاع میدهد سیستم ترمز به سرویس نیاز دارد، سوت ممتدی است که وقتی لنت ها تمام میشوند به گوش میرسد. این صدا به اندازه کافی بلند هست که حتی وقتی شیشه ها بالا هستند نیز شنیده بشود، ولی وقتی صدای ضبط بلند باشد، به سختی میتوان صدای آن را شنید. علاوه بر صدای این سوت ممتد، ممکن است صدای یک سایش بلند نیز به گوشتان برسد که به معنای تمام شدن کامل لنت ها است. اگر لنت ها کاملاً تمام شده باشند، وقتی ترمز میگیرید، قطعات فلزی کالیپر در تماس با صفحه فلزی دیسک قرار میگیرند. در این حالت، نه تنها نیروی متوقف کننده خودرو به شدت کاهش مییابد، بلکه این احتمال وجود دارد که به دیسک آسیب برسد. به این ترتیب، تعویض لنت که بسیار آسان است و ارزان هم تمام میشود، بسیار بهتر از تراشکاری یا تعویض دیسک است که بسیار گرانتر تمام میشود.
کشیدن به یک طرف
تا به حال به نظرتان رسیده که ماشینتان دارد ساز خودش را میزند؟ گاهی اوقات مثل این است که وقتی میخواهید به جلو بروید یا ترمز بگیرید، ماشین دلش میخواهد به راست یا به چپ بپیچد. اگر این طور است، ممکن است نشانه وجود مشکلی در سیستم ترمز باشد. شاید علت این کشش به چپ یا راست، چسبیدگی یکی از کالیپرها باشد. در این صورت اصطکاک در یکی از چرخ ها وجود دارد و در چرخ های دیگر وجود ندارد و باعث میشود خودرو شما به آن طرفی که کالیپر چسبیدگی دارد، کشیده بشود. دو سناریوی دیگر نیز وجود دارند که در آن ها ممکن است خودرو به یک طرف کشیده بشود. ممکن است محفظه ترمز تخریب شده باشد و باعث شود وقتی ترمز میگیرید، کالیپر یا حتی لنت ها به طور ناخواسته تکان بخورند. همین امر باعث میشود فشارهای مختلفی به چرخ های مختلف وارد بشود. البته کشش خودرو به چپ یا راست، همیشه نشان دهنده وجود مشکل در ترمزها نیست. شاید کم بادی یا فرسودگی تایرها، میزان نبودن یا وجود مشکل در جلوبندی باعث آن شده باشد. به این علت است که میگوییم اگر خودرو شما به یک طرف میکشد، بهتر است آن را به نزدیکترین تعمیرگاه ببرید.
کوبیدن و لرزش
اگر تا به حال برایتان پیش آمده با خودوریی که ترمز ضد قفل دارد، روی ترمز بزنید، پس حتماً با لرزش های ناگهانی پدال آشنا هستید. این لرزش ها ناشی از فشار ناگهانی سیستم ترمز به دیسک است. به هر حال، آنچه میخواهیم بگوییم این است که اگر پدال ترمز شما در شرایط عادی میلرزد، مطمئن باشید مشکلی وجود دارد. معمولاً، پدال ترمز لرزان، نشانهای از دیسک های خم شده است. سطح ناهموار دیسک به لنت ضربه میزند و شما آن را از طریق پدال ترمز احساس خواهید کرد. دیسک زمانی خم میشود که برای مدتی طولانی تحت فشار زیاد قرار داشته باشد. گرمای زیادی که در اثر اصطکاک و هنگام پایین آمدن از سراشیبی مسیرهای کوهستانی یا در اثر ترمز کردن های مکرر هنگامی که بار خودرو سنگین است، تولید میشود، میتواند باعث تغییر شکل دیسک بشود. اگر اخیراً ترمز شدید نگرفتهاید ولی احساس میکنید پدال هنگام ترمز عادی میلرزد، ممکن است چرخ های خودرو بالانس نباشند. در هر صورت بهتر است برای تشخیص عیب نزد یک مکانیک بروید.
ترمز دمدمی مزاج
ممکن است به جز لرزیدن پدال ترمز، نشانه های دیگری هم وجود داشته باشد که به شما بگویند سیستم ترمز خودرو احتیاج به بازدید دارد. پدالی که بیش از حد پایین میرود تا ترمز بگیرد، نشان دهنده لنت ساییده شده و یا مشکلی در سیستم هیدرولیک است. شاید هوا وارد لوله ها شده باشد، شاید هم روغن ترمز نشتی داشته باشد. اگر میخواهید ببینید روغن نشتی دارد یا نه، شب تا صبح یک کهنه سفید یا یک تکه مقوا زیر ماشین تان بگذارید. بهتر است بدانید روغن ترمز از نظر شفافیت و غلظت شبیه روغن خوراکی است. بر عکس این قضیه هم ممکن است اتفاق بیفتد، یعنی وقتی پدال را کمی فشار میدهید، لنت ها بلافاصله درگیر میشوند. این هم میتواند نشانهای از فرسودگی دیسک یا روغن ترمز کثیف باشد. اگر مشکل از روغن ترمز باشد که خیلی راحت و ارزان میتوانید آن را عوض کنید. دست آخر هم، اگر باید ترمز را تا ته بگیرید تا ماشین از حرکت بایستد، ممکن است لوله های روغن گرفته باشند یا در سیستم مکش مشکلی وجود داشته باشد. در هر دو حالت، ترمز بسیار حساس میشود و کار کردن با آن دشوار است. برای برطرف کردن این موارد هم بهتر است سری به تعمیرگاه بزنید.