وگانیسم از شیوههای زندگی و مصرف مواد پرطرفدار در جهان محسوب میشود که روزبهروز تأثیر خود بر حوزههای متنوع صنعت را افزایش میدهد.
در سالهای اخیر، افزایش تمایل و علاقه به سبک زندگی وگانیسم (Veganism) موجب تولد سبکهای جدیدی از کسبوکار شده است. کاربران علاقهمند به این سبک از زندگی بهدنبال جایگزینی مواد و محصولات سنتی هستند تا هرچهبیشتر تأثیر بشر بر زندگی حیوانات کاهش پیدا کند. علاقه به وگانیسم عموما از دلایلی همچون اهمیت به سلامت حیوانات و نگرانیهای زیستمحیطی و سلامتی نشئت میگیرد.
وگانیسم، تنها به نخوردن گوشت و مواد غذایی محصول حیوانات محدود نیست؛ بلکه بهصورت کلی استفاده از هرگونه محصول بهدستآمده از حیوانات را نقد میکند. از محصولات مهمی که وگانها نقد میکند، میتوان به پوششهای چرمی داخل خودروها استفاده کرد.
چرم همیشه بهعنوان مادهای مجلل و حرفهای در پوشش داخلی خودروها محسوب شده است و هنوز بهعنوان انتخابی مشهور و محبوب در میان طراحان و سازندهها شناخته میشود. درمقابل در سالهای اخیر، شاهد تغییر مسیر شرکتهای بزرگ بودهایم که بهسمت جایگزینهای وگان برای چرم حیوانی رفتهاند. حتی برخی از آنها تلاش میکنند پوششهای چرم حیوانی را بهصورت کامل از خطتولیدشان خارج کنند.
امروزه، فعالان اجتماعی متعدد و کاربران عادی و حرفهای بیشازپیش از شرکتها درخواست میکنند جایگزینی برای چرمهای حیوانی پیدا کنند. بهعنوان مثال، قهرمان ۶ دوره مسابقات فرمول یک، لوئیس همیلتون، از مرسدس بنز درخواست کرد چرم را بهصورت کامل از محصولاتش حذف کند.
جایگزینهای غیرحیوانی چرم موضوعاتی جدید در دنیای امروز نیستند. بهعنوان مثال، مرسدس بنز از سال ۲۰۰۳ مادهی جایگزینی بهنام Artico عرضه میکند و تویوتا و فراری نیز مواد جایگزینی بهنامهای Softex و Mycro Prestige دارند. بهگفتهی ایوون تیلور، مدیر پروژههای شرکتی سازمان مدافع حقوق حیوانات (PETA)، صنعت خودروسازی درمقایسهبا صنایع دیگر همچون فستفود، مد و فشن، هوانوردی و مهمانیاری، حرکت آهستهتری در مسیر وگانیسم داشته است. از دیدگاه او، فعالان صنعت پاسخ مناسب و سریعی به تقاضای مردم برای ارائهی محصولات وگان نداشتهاند. بیشتر فعالان صنعت خودرو چنین حرکتی را عجیب میدانند؛ چون همانطورکه گفته شد، بزرگان صنعت از سالها پیش مواد وگان را بهعنوان جایگزین حتی در محصولات حرفهای خود عرضه کردهاند.
تیلور اعتقاد دارد شرکتها باید مواد پوشش داخلی کاملا وگان را بهعنوان گزینهای برای همهی محصولات خود پیشنهاد دهند. او میگوید چرم برخلاف تصور عمومی، محصول جانبی از حیوانات نیست. درواقع، چرم را میتوان «صنعتی با گردش سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار دانست که بیش از یکمیلیارد گاو، گوسفند، بز و خوک را قربانی میکند». بهعنوان مثال، بازرسیهای PETA از مراکز دامداری توزیعکنندهی چرم در برزیل نشان میدهد انواع رفتار نامناسب با حیوانات و بهرهبرداری بیشازحد، در این مراکز رخ میدهد.
پوشش جایگزین چرم
شرکتهای خودروسازی در واکنش به تقاضای جامعه و فعالان برای استفاده از مواد جایگزین چرم، با مشکلی بهنام تقاضای بازار روبهرو هستند. بهعنوان مثال، مرسدس میگوید با وجود عرضهی جایگزینهای وگان، هنوز تقاضای بسیار زیادی برای چرم بهعنوان مادهی اصلی طراحی داخلی وجود دارد. درواقع، چرم پرتقاضاترین مادهی پوشش داخلی برای خودروها محسوب میشود.
تقریبا همهی بزرگان صنعت بهدنبال جایگزینی برای چرم در خودروها هستند
لندرور از پیشگامان جایگزینی چرم در صنعت خودرو شمرده میشود که همکاری تنگاتنگی با فعالان صنعت مواد دارد. بهعنوان مثال، این شرکت مدلهای Evoque و Velar را با پوششهای داخلی حرفهای و لوکس عرضه میکند که با کمک مادهای از جنس پشم پلیاستر محصول شرکت Kvadrat، ترکیبی عالی برای طراحی داخلی ایجاد میکنند. مدیر طراحی مواد و رنگ لندرور، ایمی فاسلا، در جدیدترین مصاحبهاش گفت طرفداران خودروهای لوکس بهمرور به رویکردهایی با مصرفگرایی کمتر تمایل نشان میدهند.
سازمان PETA اخیرا تعدادی سهم از شرکت تسلا خریده است. آنها پس از پیوستن به سهامداران غول خودروهای برقی، فشارهای زیادی برای کاهش استفاده از محصولات حیوانی در خودروهای وارد کردهاند؛ بههمیندلیل، درحالحاضر تسلا چرم را بهصورت کامل از مواد طراحی داخلی خود حذف کرده است. پلاستار (Polestar) برند زیرمجموعهی ولوو هم فقط مواد داخلی بدون استفاده از چرم را برای طراحی خودروها عرضه میکند. این شرکت مادهی PVC مبتنیبر آب بهنام Weavetech دارد که محصول طراحی داخلی خودش محسوب میشود. مدیر این شرکت اعتقاد دارد پیادهسازی چنین سیاستهایی نشان میدهد در حمایت از محیطزیست، رویکردی فراتر از تنها تولید خودروهای الکتریکی دارند. درواقع، پلاستار تلاش میکند بهعنوان نیروی محرکهای در مسیر پیشبرد صنعت خودرو بهسمت مواد داخلی بدون چرم فعالیت کند.
طراحی داخلی هوندا NSX قدیم
صنعت خودرو امروزه تلاش میکند انتشار کربن را بیشتر کاهش دهد. همین رویکرد حرکت بهسمت استفادهی کمتر از چرم را هدایت میکند. شاید به همین دلیل باشد که محصولات جدیدی همچون Volkswagen ID 3 و Ford Mustang Mach-E با مواد کاملا غیرحیوانی تولید خواهند شد.
تیلور اعتقاد دارد تولید مواد حیوانی مانند چرم، علاوهبر ضربهای که به حیوانات وارد میکند، برای محیطزیست نیز آثار سمی بههمراه خواهد داشت. PETA تخمین میزند کشاورزی حیوانی (شامل صنایع چرم و پشم)، ۱۴ تا ۱۸ درصد از گازهای گلخانهای جهان را تولید میکنند. او گاوها و گوسفندها را بهدلیل حجم زیاد متانی که تولید میکنند، خودروهای هاموی دنیای حیوانات مینامد. بهعلاوه تبدیل پوست حیوانات به چرم نیازمند استفاده از مواد سمی بسیار مضر برای محیطزیست است.
تولید چرم علاوه بر کشتن حیوانات به انتشار گازهای گلخانهای نیز میانجامد
شرکتهای خودروسازی امروز با مشکل مهمی در جایگزینی چرم در طراحی داخلی روبهرو هستند. آنها باید موادی جایگزین با حس حرفهای و لوکس و بسیار مقاوم بسازند که مانند چرم، سالها و حتی دههها دربرابر استفادهی پرفشار دوام بیاورد. پلاستار در آزمایش مادهی اختصاصیاش، Weavetech، به عمر ۶ هزار ساعت دست یافت. در بخشی از آزمایش، ماده بهمدت چهار هفته در محیطی شبیه به آب جوش نگهداری شد.
فرایندهای تولید جدید در شرکتهای تولید مواد و خودروسازها، گزینههای جدید را بهمرور به صنعت پیشنهاد میدهند. مواد نوآور و جایگزین نیز بیشازپیش در خودروهای مفهومی دیده میشوند. بااینهمه، هنوز تقاضا برای چرم بهعنوان پوشش داخلی زیاد است؛ درنتیجه شرکتها در آیندهی نزدیک آن را بهصورت کامل از پیشنهادهای خود حذف نخواهند کرد. افزونبراین، با افزایش تقاضای بازار برای مواد وگان یا موارد مشابه، شرکتهای خودروسازی نیز تمام تلاش خود را بهکار میگیرند تا سهمی از بازار جدید داشته باشند.
از نمونههای جایگزین کنونی برای مواد حیوانی در خودروها میتوان به شاسیبلند مفهومی ID Roomzz از شرکت فولکسواگن اشاره کرد که از پوست سیب برای ساخت مادهی پوششی بهره میبرد. این پوشش ظاهری شبیه به چرم دارد و از ترکیب پلیاورتان با پوست سیب بهجامانده از صنعت تولید آبمیوه ساخته میشود.
بنتلی در مدل EXP 100GT از مادهای استفاده کرده است که از پوست انگور ساخته میشود و پوشش داخلی شبیه به چرم ایجاد میکند. مرسدس بنز هم در مدل مفهومی Vision AVT از میکروفیبر Dinamica بهره برده است. این میکروفیبر محصول بازیافت پارچه و لباس قدیمی و بطری آب است. مادههای مشابهی در خودروهای ولوو و نسل جدید رنو زوئی استفاده میشود.