عضو هیات علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت گفت: قرارداد پژو حتی در بخش هایی از قرارداد ال 90 سرتر است و اگر به درستی اجرا شود نام ایران را در لیست تولیدکنندگان خودروهای روز دنیا قرار خواهد داد.
علیرضا بهداد: با انعقاد قرارداد 400 میلیون یورویی ایران خودرو و پژو، برخی منتقدان که تا دیروز علیه قراردادهای جدید نفتی کانون گرفته بودند پس از آنکه متوجه شدند این قراردادها مورد توجه همه جانبه روسای سه قوه و مجموعه حاکمیت است حال به سراغ قرارداد ایران خودرو و پژو آمده اند تا بلکه از این طریق بر طبل مخالفت های خود درباره کارهای مثبت دولت بکوبند. آنها معتقدند چون پژو در روزهای سخت تحریم ایرن خودرو را تنها گذاشته نه تنها باید غرامت پرداخت کند بلکه بهتر است ایران خودرو به تلافی آن برخورد، رابطه خود را با این شرکت فرانسوی قطع کرده و شریک تجاری دیگری را برگزیند. امیرحسین کاکایی عضو هیات علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران اما نظر دیگری دارد و معتقد است قرارداد ایران خودرو با پژو در نوع خود قرارداد مناسبی است که می تواند ایران خودرو را به لحاظ تکنولوژیکی ارتقا داده و محصولات به روز پژو را در ایران به تولید برساند. از نظر این مدرس دانشگاه، قرارداد پژو حتی در بخش هایی از قرارداد ال 90 سرتر است و اگر به درستی اجرا شود نام ایران را در لیست تولیدکنندگان خودروهای روز دنیا قرار خواهد داد.
با انعقاد قرارداد پژو برخی دلواپسان دست به کار شده اند و شمشیر مخالفت خود را با این قرارداد از رو بسته اند. به نظر شما این قرارداد چه آورده ای برای صنعت خودرو ایران خواهد داشت؟
متاسفانه انگار این موضوع برای برخی منتقدان عادت شده که هر کار خوبی را که دولت به انجام می رساند را مورد نقد تخریبی خود قرار دهند و بدون اینکه بدانند موضوع چیست صرفا با تکیه بر احساسات و تعلقات جناحی خود به اظهاراتی بپردازند که با واقعیت فاصله بسیار زیادی دارد.
آنچه که امروز درباره قرارداد پژو می شنویم موید همین مطلب است. برخی نقدها را که می خوانیم متوجه می شویم که اصولا منتقدان نقدی در کاسه خود ندارند و فقط می خواهند عملکرد دولت را زیر سوال ببرند و چنین قراردادی را در برابر اقتصاد مقاومتی قرار دهند. در حالیکه بر اساس آنچه که از مشخصات قرارداد پژو با ایران خودرو به دست آمده متوجه می شویم که این قرارداد تمام فاکتورهای اقتصاد مقاومتی را در خود دارد چرا که هم حداکثر توان داخلی در آن لحاظ شده و هم پژو ملزم به آن شده تا از طریق شبکه خود حدود 30 درصد محصولات تولید شده را به بازارهای رقابتی صادر کند. در حقیقت 70 درصد این محصولات در بازار داخل به فروش رسیده و 30 درصد دیگر از طریق صادرات محصول به دست مشتریان غیر ایرانی برسد. بنابراین می بینید که این قرارداد کاملا منطبیق با اصول اساسی اقتصاد مقاومتی بوده و کسانی که آن را در منافات با اقتصاد مقاومتی می دانند نوعی کم لطفی می کنند.
با توجه به مشخصاتی که از این قرارداد منتشر شده شما دور جدید همکاری ایران خودرو و پژو را چگونه ارزیابی می کنید؟
به نظرم من قرارداد از نظر ظاهری قرارداد خوبیست. البته متن قرارداد تا به حال منتشر نشده اما بر اساس آنچه که مدیر عامل ایران خودرو درباره این قرارداد تشریح کرده به نظر قرارداد خوبی باید باشد چون هم محصولات روز اروپا در ایران به تولید خواهد رسید و هم سالانه یک خودرو جدید روی پلت فورم موجود روانه بازار خواهد شد. از سویی دیگر 30 درصد محصولات تولیدی کارخانه مشترکی که از سوی پژو و ایران خودرو به تولید می رسد صادر خواهد شد. اینها همه نشان می دهد که قرارداد خوبی بین دو شرکت بسته شده و ایران خودرو را به سمتی خواهد برد که عقب ماندگی چهار ساله خود در دوره تحریم ها را به سرعت جبران کرده و سریع تر با بازارهای جهانی و تولید بر اساس استاندارد روز اروپا آشنا شود.
برخی از منتقدان درباره پرداخت غرامت از سوی پژو به ایران خودرو به عنوان یک الزام یاد می کنند آیا پژو واقعا موظف به پرداخت غرامت به ایران است؟
قبل از اینکه این دلواپسان از غرامت سخن بگویند مدیران ایران خودرو در مذاکراتشان این موضوع را مطرح کرده بودند و توانستند بیش از 400 میلیون یورو غرامت از پژو دریافت کنند. در واقع دریافت غرامت از پژو جزو اصول مذاکره در دور جدید بود که باید برای آن تعیین تکلیف می شد. درست است که این غرامت به صورت نقدی به ایران خودرو پرداخت نمی شود اما به هر حال با توجه به تهاتری که صورت می گیرد هم بخشی از بدهی های ایران خودرو به پژو پرداخت می شود و هم اینکه این شرکت می تواند عقب ماندگی تکنولوژیکی خود را از طریق تهاتر آموزش کارگران خود جبران کند. در حقیقت غرامت با فن آوری های جدید و آموزش پرسنل ایران خودرو جبران خواهد شد که ارزش آن به بیش از 400 میلیون یورو خواهد رسید. پژو متعهد شده تا در ازای پرداخت نقدی غرامت سطح دانش کارگران و مهندسان ایرانی را بالا ببرد و آنها را با استانداردهای روز تولید آشنا کند که این موضوع انتقال دانش فنی را برای ایران خودرو در پی خواهد داشت.
چقدر احتمال دارد با توجه به مخالفت هایی که صورت می گیرد بلایی که بر سر قرارداد ال90 آمد به سر این قرارداد هم بیاید؟
ال90 قرارداد بسیار خوبی بود که متاسفانه در شرایط بد سیاسی اجرا شد و در واقع می توان گفت این قرارداد خوب از سوی مدیران، بسیار بد به اجرا رسید و هیج وقت نتوانست انتظارات را برآورده کند. تفاوت قرارداد پژو با ال 90 در این است که ایران خودرو زنجیره تامین قطعات را در آن دیده و مشکلی برای تامین قطعات نخواهد داشت. این در حالیست که زنجیره تامین قرارداد ال90 مشخص نبود. از طرف دیگر ال90 با سه شرکت سایپا، رنو و ایران خودرو طرف بود و این سه نتوانستند هماهنگی لازم را با هم به وجود آورند و تولید ال90 در مقاطعی با مشکل روبرو شد که هنوز این مشکل هم به چشم می خورد. اما در قرارداد پژو دو شرکت ایران خودرو و پژو طرف یکدیگرند و بازیگر سومی وجود ندارد. از سویی دیگر فضا برای اجرای قرارداد پژو مهیاتر از ال90 است ملاحظات و یا تسویه حساب های سیاسی در آن کمتر لحاظ خواهد شد چون دولت پشتیبان آن بوده و به نظر می رسد با توجه به وضعیت کشور مجلس آینده هم از این قرارداد برای توسعه کشور حمایت های لازم را به عمل آورد.
اگر یادتان باشد بخش زیادی از انرژی دست اندرکاران ال90 صرف پاسخ به نهادهای گوناگون شد و به جای اینکه آنها به فکر تولید بهنگام محصولات باشند باید انرژی خود را صرف رفع سنگ اندازی های این و آن می کردند که این فضا در خصوص قرارداد پژو به چشم نمی خورد.
اگر ایران خودرو بتواند از دام انتقادات و تخریب ها رهایی پیدا کند، اجرایی شدن قرارداد پژو صنعت خودرو ایران را تا چه اندازه به حد و اندازه های یک صنعت جهانی نزدیک خواهد کرد؟
با توجه به اینکه قرارداد ایران خودرو با پژو از انسجام بالاتری برخوردار است به نظر می رسد با اجرایی شدن این قرارداد ایران خودرو به لحاظ فن آوری در تولید خودرو ارتقا می یابد و قادر خواهد بود محصولات متنوع و روز اروپا را در ایران به تولید رسانده و با توجه به شبکه گسترده خدمات پس از فروش خود در سراسر کشور بتواند خدمات مناسبی به مشتریان خود دهد. البته همه این موارد به اجرای خوب این قرارداد بستگی دارد و باید منتظر ماند و دید که شرکتی که این دو خودروساز در ایران قرار است به ثبت برسانند به چه صورت با هم همکاری خواهند داشت. آیا از خطوط موجود ایران خودرو استفاده می شود یا قرار است کارخانه دیگری جدا از مجموعه ایران خودرو ایجاد شود. همه اینها مستلزم آن است که جزئیات قرارداد منتشر شود تا بتوان در این خصوص نظر دقیق تری ارائه کرد.
با توجه به سابقه فرانسوی ها در تولید خودرو در ایران فکر می کنید سرنوشت اجرای این قرارداد به کجا بیانجامد؟
به نظر من در همکاری با فرانسوی ها باید محتاط بود. البته با توجه به هوش و درایتی که از آقای یکه زارع سراغ دارم مطمئنم تمام جوانب این همکاری در نظر گرفته شده و قراردادی به امضا رسیده که فواید بسیاری برای صنعت خودرو ایران دارد. مدیر عامل ایران خودرو حق دارد که تمام تخم مرغ های خود را در سبد پژو نچیند و به دنبال شرکای جدیدی باشد تا بتواند سبدی از محصولات متنوع را به تولید برساند. شنیده ام که آقای یکه زارع گفته اند دیگر اجازه نمی دهم که پژو در ایران خودرو همه کاره شود. این استراتژی خوبیست که یک خودروساز خارجی در حد و اندازه های خود در ایران به فعالیت بپردازد و برای ما تعیین تکلیف نکند به همین خاطر من حق را به مدیر عامل ایران خودرو می دهم که در کنار قرارداد پژو، هر چه قدر هم که خوب باشد، به دنبال شرکای جدیدی باشد.
مدیر عامل ایران خودرو اعلام کرده که فیات شریک چهارم ایران خودرو خواهد شد و حتی این قابلیت را دارد که شریک اول این شرکت شود. نظر شما چیست؟
من شخصا درباره توانایی های تکنولوژیکی فیات قدری تردید دارم. این شرکت ایتالیایی در زمینه سرمایه گذار بسیار قوی است و توانسته هلدینگ های معتبری در صنعت خودرو به وجود آورد اما از نظر تولید محصول قدری ضعیف است و تاکنون محصولات آنچنانی که در حد و اندازه دیگر خودروسازانی که ما با آنها کار می کنیم را روانه بازار نکرده است. به همین خاطر من گمان می کنم فیات در صورتی می تواند در ایران موفق شود که اقدام به سرمایه گذاری کرده و بتواند خودروسازان معتبر دیگر را که با آنها کار می کند روانه ایران کرده و محصولاتشان را به تولید برساند اما بعید است با برند فیات محصولی رضایتبخش در ایران به تولید برساند و بتواند ذائقه مردم ایران را به سمت خود جلب کند.
البته این نظر شخصی من است و باید منتظر بمانیم که سرنوشت مذاکرات ایران خودرو با فیات به کجا ختم می شود. اگر بتوانیم از سرمایه گذاری این شرکت بهره ببریم برنده ایم و قادر خواهیم شد خود را وارد چرخه سرکایه گذاری در صنعت خودرو دنیا با شرکتی مثل فیات که در این کار تخصص دارد، شویم.
ایران خودرو تا کنون چند شریک تجاری برای خود برگزیده است، به نظر شما بازار ایران کشش محصولات تولیدی این شرکت ها را خواهد داشت؟
این موضوع یک سوال بسیار جدی است که پیش روی کارشناسان صنعت خودرو قرار گرفته است. طبیعتا شرکای ایران خودرو اگر بخواهند در ایران سرمایه گذاری کنند و بازاری را به دست آورند با تیراژ زیر 200 هزار دستگاه در سال نمی توانند محصولی رقابتی را به تولید برسانند از این رو بهتر است واحد مطالعات بازار ایران خودرو در این رابطه توضیح دهد که آیا برای تولید محصولات جدید بازاری وجود دارد یا خیر. آیا صادرات به کشورهای منطقه صورت خواهد گرفت یا اینکه خودرو ساخته شده در ایران سر از بازارهای اروپایی نیز خواهد درآورد.