در شرایطی که به‌نظر می‌رسد پژو تا چندی دیگر فعالیت دوباره‌اش در ایران را از سر خواهد گرفت، مدیرعامل ایران خودرو می‌گوید از این شرکت فرانسوی غرامت خواهد گرفت.
به گفته‌هاشم یکه‌زارع، پژو باید به ایران خودرو غرامت بپردازد و این شرکت (ایران خودرو) پیگیر این موضوع است. همچنین آن طور که خبر می‌رسد، وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز طی جلسه هفته گذشته خود با مقامات پژو در تهران، از آنها خواسته تا غرامت لازم را به ایران خودرو پرداخت کنند و حتی گویا این موضوع یکی از پیش‌شرط‌های حضور دوباره این شرکت در «جاده مخصوص» عنوان شده است. این ماجرا در شرایطی رخ داده که ایران خودرو و پژو از حدود یک سال و نیم پیش، مذاکراتی را برای شراکت دوباره با یکدیگر آغاز کرده‌اند و ظاهرا نتایج مثبتی نیز داشته و قرارداد میان آنها در آستانه امضا است.
چرا ایران خودرو غرامت می‌خواهد؟
داستان دریافت غرامت از پژو اما به آنجا برمی‌گردد که این شرکت فرانسوی اوایل سال 2012 میلادی و با وجود قراردادش با ایران خودرو، فعالیت خود را یک طرفه قطع و با تنها گذاشتن بزرگ‌ترین خودروساز ایران، هم خود و هم این شرکت را دچار مشکل کرد.
پژو در حالی از ایران رفت که تا سال 2014 با ایران‌خودرویی‌ها قرارداد داشت و از همین رو فعالان صنعت خودرو و نمایندگان مجلس شورای اسلامی معتقدند این شرکت باید بابت رفتار نادرست و بی‌وفایی‌اش، غرامت بپردازد.
بحرانی که پس از رفتن پژو، در ایران خودرو آغاز شد، یکی از سخت‌ترین دوران‌ها را برای خودروساز بزرگ کشور رقم زد و سبب شد تولید آبی‌های جاده مخصوص به شدت افت کند. اگرچه رفتن پژو تمام علت بحرانی شدن وضعیت ایران خودرو نبود، اما این اتفاق بدون تردید بیشترین تاثیر را بر ناخوش شدن حال و احوال این شرکت داشت، چه آنکه هم سبب کاهش تیراژ شد و هم به توقف تولید برخی خودروها از جمله پژو 207 انجامید. جدای از اینها، ایران خودرو یک شریک معتبر اروپایی را هم از دست داد، آن هم در شرایطی که آمادگی لازم را برای این جدایی نداشت و ضربه‌ای ناگهانی و گیج‌کننده از دوست فرانسوی‌اش خورد. به‌عبارت بهتر،یکی از اصلی‌ترین دلایل ناراحتی ایرانی‌ها از پژو، رفتن ناگهانی‌اش است، چه آنکه این شرکت اگر مقدمات قطع ارتباطش را فراهم و از قبل، ایران خودرو را از تصمیمش مطلع می‌کرد، این شرکت (ایران خودرو) آمادگی بیشتری را برای مقابله با بحران داشت و شاید تا این حد متضرر نمی‌شد.
هرچه هست، مجموعه رفتارهای پژو در ماجرای خروج ناگهانی‌اش از «جاده مخصوص» سبب شد به محض مطرح شدن بازگشت دوباره‌اش به ایران، اعتراض‌ها علیه این شرکت بالا بگیرد و خیلی‌ها از نمایندگان مجلس شورای اسلامی گرفته تا فعالان صنعت خودرو، خواستار اخذ غرامت از این شرکت شوند. به اعتقاد کارشناسان، یکی از دلایلی که ایران خودرو را به صرافت انداخت تا از پژو غرامت بگیرد، همین اعتراض‌ها و فشارها بود، چه آنکه ایران‌خودرویی‌ها می‌دانستند اگر بدون اخذ غرامت، با این خودروساز فرانسوی شراکتی دوباره را آغاز کنند، به شدت از سوی مجلس و سایر منتقدان تحت فشار قرارخواهند گرفت.
قدرتی که برجام به ایران خودرو داد
بدون شک اما فقط فشار منتقدان پژو، دلیل درخواست غرامت ایران خودرو از این شرکت نبوده، چه آنکه به اعتقاد برخی کارشناسان، توافق جامع هسته‌ای نیز دیگر دلیل این ماجرا به‌شمار می‌رود. به‌عبارت بهتر، توافق هسته‌ای سبب شده ایران‌خودرویی‌ها با قدرت بیشتری پای میز مذاکره با پژو نشسته و ضمن امتیازگیری از این شرکت (بابت قرارداد همکاری جدید)، طلب غرامت و خسارت نیز بکنند. در واقع، ایران خودرو وقتی دید فضا باز شده و خودروسازان بزرگ دنیا از جمله فولکس واگن و فیات به حضور در صنعت و بازار خودرو ایران رغبت دارند، فرصت را مناسب دید تا از خود اقتدار بیشتری در مقابل پژو نشان دهد و به اصطلاح طلبش را با دوست قدیمی و بی‌وفایش صاف کند.به اعتقاد برخی کارشناسان، ایران خودرو با مطرح کردن نام شرکت‌هایی مانند فولکس و فیات، به پژو گوشزد کرد که اگر با شرایط این شرکت (ایران خودرو) کنار نیاید، فولکس و فیات و... جایگزینش خواهند شد و از این راه توانست پرونده اخذ غرامت از خودروساز فرانسوی را به جریان بیندازد. آن طور که فربد زاوه یکی از کارشناسان خودرو کشور می‌گوید، برجام (برنامه جامع اقدام مشترک میان ایران و کشورهای 1+5)، این قدرت را به ایران‌خودرو داد تا از شرکتی مثل پژو طلب غرامت کند.
میزان غرامت از پژو
هرچند ایران خودرویی‌ها نمی‌گویند حساب و کتاب آنها بابت غرامت از پژو چگونه بوده و چقدر است، اما ظاهرا ضرری که این خودروساز فرانسوی بابت کاهش تولید به بزرگ‌ترین خودروساز ایران زده، یکی از موارد محاسبه غرامت موردنظر است.
در واقع آبی‌های جاده مخصوص معتقدند بخشی از غرامتی که پژو باید بپردازد، به افت و توقف تولید محصولات این شرکت در ایران خودرو مربوط می‌شود و غیر از این، مواردی دیگری نیز هست که پژویی‌ها باید بابت آن خسارت بدهند. به گفته زاوه، پژو چون می‌خواهد دوباره در بازار ایران نفوذ کند، حتما زیر بار پرداخت غرامت به ایران خودرو خواهد رفت، منتها بعید است تمام خسارت را در قالب پول بپردازد. به گفته این کارشناس، ممکن است پژو به جای پرداخت پول، بخشی از غرامت موردنظر را در قالب ارسال قطعات و خدمات فنی-مهندسی، جبران کند. به هر حال اگر پژو به ایران خودرو غرامت بپردازد، دومین شرکتی است که به خودروسازی کشور خسارت می‌دهد، چه آنکه پیش‌تر بنز آلمان نیز حدود 42 میلیون یورو به ایران خودرودیزل (واحد تجاری ساز ایران خودرو) به‌دلیل قطع ارتباط یک طرفه با این خودروساز، پرداخت کرده بود.