حتماً خوب میدانید که هر خودرویی به یک قطعه "سبز" مجهز است که بسیار اهمیت دارد. این قطعه بسیار مهم مبدل کاتالیستی نام دارد و یک محفظه فلزی است که مواد آلاینده تولید شده توسط موتور را پیش از این که وارد هوای آزاد بشوند، حذف میکند. ولی یک مبدل کاتالیستی چه مدتی کار میکند و چه هنگام باید اقدام به تعویض آن کرد؟ واقعیت این است که در اکثر خودروهای مدرن و امروزی، مبدل کاتالیستی باید به اندازه خود خودرو کار بکند (البته اگر عمر متوسط یک خودرو را در حدود 100,000 مایل یا 160,934 کیلومتر در نظر بگیریم). بهتر است بدانید در ساخت این قطعه از خودرو از فلزات کمیاب و گرانقیمتی نظیر طلا، پالادیوم یا رادیوم استفاده میشود. این فلزات به عنوان کاتالیزورهایی برای یک واکنش شیمیایی عمل میکنند که اکسیدهای آلاینده نیتروژن، بنزین نسوخته و منو اکسید کربن را به نیتروژن رقیق، دی اکسید کربن و آب تبدیل میکند.
البته چنانچه ضربه شدیدی به مبدل کاتالیستی وارد شود، ممکن است آسیب ببیند. در این صورت علاوه بر این که کارش را خوب انجام نخواهد داد، بلکه ممکن است عملکرد موتور را نیز پایین بیاورد. از طرفی، موتوری که دچار روغن سوزی است نیز میتواند مبدل کاتالیستی را زودتر از این که عمرش طبیعیاش به پایان برسد، فرسوده کند. علاوه بر این، بعضی از مواد افزودنی به سوخت نیز میتوانند در فرسوده کردن مبدل کاتالیستی نقش داشته باشند. گاهی اوقات، ممکن است مالک خودرو بوی بدی را استشمام کند که از موتور یا اگزوز سرچشمه میگیرد. در این مواقع، مکانیکهای ناشی بلافاصله تقصیر را بر گردن مبدل کاتالیستی میاندازند ولی این مشکل ممکن است دلایل زیادی داشته باشد که برای پیدا کردن آنها بهتر است به یک مکانیک خبره مراجعه کنید. البته یک مورد دیگر نیز ممکن است پیش بیاد که به خریدن یک مبدل کاتالیستی جدید احتیاج پیدا کنید و آن هم در صورتی است که این مبدل دزدیده شود.
بله، گاهی سارقان به خاطر فلزات گرانبهایی که درون این مبدلها وجود دارد، به دزدیدن آنها تمایل پیدا میکنند. خودروها از هر نوع و مدلی باشند ممکن است سارقان را وسوسه کنند ولی خودروهای شاسیبلند یا پیکآپ هایی که ارتفاع زیادی دارند، لقمههای چربتری به شمار میروند. سارق میتواند به راحتی زیر آن برود و با استفاده از یک اره آهنبر یا آچار مبدل کاتالیستی را باز کند. البته یک خبر نسبتاً خوب هم وجود دارد: مبدلهای کاتالیستی هیچ قطعه جداشدنی ندارند و در مدت عمرشان به تعمیر و نگهداری نیز احتیاج پیدا نمیکنند.