انواع جاده ها

به مسیری که دو نقطه را به هم متصل می سازد راه یا جاده می گویند و می تواند خاکی، سنگ فرش شده، آسفالت و غیره باشد. راه ها حتی می توانند عمومی یا خصوصی نیز باشند. ساخت اولین خیابان های سنگ فرش شده به 4000 سال قبل از میلاد مسیح، توسط سومری ها در عراق کنونی باز می گردد. جاده ها بر خلاف خطوط راه آهن و یا خطوط هوایی، برای استفاده خودروهای شخصی عموم مردم قابل استفاده می باشند و در بخش هایی از آن سازه های چون: پل، تونل، چهارراه و غیره وجود دارد. راه های امروزی اغلب دارای روکش آسفالت هستند. در این مقاله بیش تر به توضیح جاده های خارج از شهر خواهیم پرداخت.

Dirt road (مال رو)

به راهی که سطح آن آسفالت نبوده و از جنس خاک، سنگ و یا گل باشد Dirt road می گویند که معنی تحت اللفظی آن "راه کثیف" می باشد. این جاده ها مناسب عبور اتومبیل های سبک، عابرین پیاده و یا حیوانات  می باشند و اغلب در روستاها به چشم می خورند. این قبیل راه ها به سیستم کانال کشی و جمع آوری آب و حاشیه امن (شانه خاکی) مجهز نمی باشند و در زمان بارندگی تقریباً غیرقابل عبور می شوند و نیاز به استفاده از اتومبیل های آف رود (Off-Road) دارند. برای همین در برخی از کشورها مثل استرالیا و نیوزیلند به آن ها dry-weather-roads (راه های آب و هوای مساعد) می گویند.

Byway

این نوع راه ها تقریباً مثل Dirt road ها می باشند، ولی عرض آن ها بسیار کم تر بوده و سطح آن ها اغلب پوشیده از علف است. این راه ها نیز بیش تر در دل روستاها وجود داشته و برای دسترسی محلی مورد استفاده قرار می گیرند.

Frontage road

به مسیرهای کوتاه و اغلب کم عرضی گفته می شود که راه فرعی را به راه اصلی و یا راه اصلی را به مناطق مسکونی و یا خدماتی متصل می کند. این جاده های کوتاه و کم عرض در موازات جاده اصلی می باشند. از مزایای این قبیل راه ها این است که در کاهش حجم ترافیک موثر بوده و دست رسی به مناطق مسکونی و خدماتی را آسان تر می کنند. ولی از معایب آن ها این است که اگر سرعت و نحوه ورود و خروج خودروها در آن ها کنترل نشود، می توانند منجر به رخ دادن تصادفات وحشتناکی شوند.

 (بزرگراه) High way 

Highway (بزرگراه) به جاده هایی گفته می شود که عریض بوده و امکان رانندگی در آن ها در هر شرایط آب و هوایی و با سرعت های بالا امکان پذیر است. پوشش سطح بزرگ راه ها از مرغوبترین نوع آسفالت می باشد (البته استثنا نیز وجود دارد!). محدودیت سرعت در آن  ها بستگی به قوانین کشور مربوطه دارد. طولانی ترین بزرگ راه در کشور استرالیا (به نام Highway 1) وجود دارد و طول آن 14,500 کیلومتر است.

(آزادراه) Freeway or Controlled-access highway 

به بزرگ راه هایی که منحصراً برای سرعت های بالا ساخته شده اند Freeway یا همان آزادراه می گویند. در کشور ما آزادراه به معنای واقعی وجود ندارد. در این جاده ها خبری از چراغ های راهنمایی و نیز خروجی و دوربرگردان نیست. اولین آزادراه نیز در سال 1908 و در شهر نیویورک ساخته شد. در کشور آلمان در برخی از آزادراه ها (که به آن ها Autobahn می گویند)، محدودیت سرعت وجود نداشته و در برخی نیز حداکثر سرعت مجاز 250 کیلومتر در ساعت می باشد.

1+2

جاده های 2+1 دارای 3 لاین می باشند و دو لاین آن دریک جهت و یک لاین آن در جهت مخالف می باشد و توسط گاردریل یا کابل از هم جدا می شوند. البته ایمنی این نوع  جاده ها پایین تر از 2+2ها می باشد. از سال 1990 ساخت این جاده ها در کشورهای سوئد و دانمارک رواج یافت.

2+2

برخلاف جاده های 1+2، در این راه ها 4 لاین وجود دارد و دو لاین در یک جهت و دولاین نیز در جهت مخالف قرار دارند. این جاده ها شانه خاکی ندارند. چهارراه ها نیز در آن ها اغلب به صورت پل روگذر و یا زیرگذر می باشند. در ایالات متحده آمریکا در مجموع 80,000 کیلومتر جاده 2+2 وجود دارد.

Winter road

به جاده هایی که از جنس برف و یخ بوده و فقط در زمستان قابل استفاده می باشند Winter road یا همان جاده زمستانی می گویند. این راه های یخی اغلب در کشورهای کانادا و یا روسیه که سردسیر هستند وجود دارند و استفاده از آن ها برای حمل بارهای سنگین ممنوع است، چون احتمال شکستن یخ و فرو رفتن در آب وجود دارد. این جاده ها در مناطقی که مملو از رودخانه بوده و ساختن راه در آن ها هزینه بالایی در بردارد، مورد استفاده قرار می گیرند. سرعت مجاز در آن ها حدود 15 کیلومتر در ساعت می باشد و اکثراً تریلی ها در این جاده های یخ زده عبور و مرور کرده و کار حمل سوخت و مواد غذایی به مناطق صعب العبور، در زمانی که شرایط جوی برای پرواز هواپیماها مساعد نیست، را بر عهده دارند.

Toll road

به بزرگ راه هایی که برای عبور از آن ها باید عوارض پرداخت کرد، Toll road می گویند. از این عوارض برای نگهداری و تجهیز خود جاده استفاده می شود و میزان آن را دولت محلی و بر اساس نوع خودرو و کاربری آن تعیین می کند. در گذشته این عوارض دستی اخذ می شد ولی امروزه این کار را اکثراً ربات ها انجام می دهند(البته باز هم استثنا وجود دارد!). جالب است بدانید که قدمت این نوع جاده ها بیش از 2700 سال است و به بابلیان مربوط می شود. و جالب تر اینکه، ایده گرفتن عوارضی، از راهزنان قرن 15 میلادی برگرفته شده است! به امید روزی که در جاده های استاندارد کشورمان صحیح رانندگی کنیم و هیچ صحنه تصادف دلخراشی روحمان را آزرده نکند.