مرد، پشت شیشه‌های بلند و كشیده نمایشگاه عرضه خودروهای خارجی ایستاده است و به خودروهایی نگاه می‌كند كه ردیف به ردیف و در رنگ‌های مختلف در كنار یكدیگر پارك شده‌اند. به نظر نمی‌رسد قصد خرید از نمایشگاهی را داشته باشد كه خودروهایش دست‌كم چند صد میلیون تومان قیمت دارند اما دستش را به چانه زده است و «تماشای» خودروها را از پشت شیشه از دست نمی‌دهد.
می‌توان در نقاط مختلف شهر نمایشگاه‌هایی از این دست كه افراد زیادی را محو تماشا می‌كنند، مشاهده كرد. برخی نمایشگاه‌های خودرو در خیابان‌های اصلی شهر شبیه كلكسیونی از خودروهای روز اروپایی و کره‌ای هستند. اگرچه به نظر می‌رسد افزایش تعداد نمایشگاه‌های عرضه خودرو در شهرهای بزرگی مانند تهران، بعد از رشد نزدیك به دو برابری واردات خودرو در چهار ماه ابتدایی امسال طبیعی باشد اما موضوعی كه در این میان وجود دارد این است كه به رغم عرضه زیاد خودروهای وارداتی، ظاهرا برخی مشتریان با توجه به ثبات حدودی نرخ ارز و همچنین لغو برخی تحریم‌ها امید زیادی به کاهش قیمت‌ها دارند به همین دلیل فعلا دست از خرید کشیده و در انتظارند.
بر این اساس دست نگه داشتن مشتریان از خرید در حالی بازار را با افت خرید و فروش مواجه كرده است كه به گفته فعالان بازار، قیمت برخی از وارداتی‌ها، خصوصا خودروهای ساخت كره، بعد از رشد قیمتی كه در ماه‌های گذشته تجربه كردهاند، با افتی قابل توجه همراه بوده‌اند. برای مثال برخی محصولات كیاموتورز حدودا تاسقف 5 میلیون تومان با افت قیمت همراه بوده است با این وجود، این میزان افت قیمت نیز رغبتی برای ورود مشتریان به بازار وارداتی‌ها ایجاد نكرده است. یكی از فعالان بازار خودرو با تایید این میزان افت قیمت در خودرویی مانند كیا اسپورتیج به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: این افت قیمت اگرچه در نگاه اول چشمگیر به نظر می‌رسد اما واقعیت این است كه طی ماه‌های گذشته قیمت خودروهای وارداتی به قدری با رشد همراه بوده است كه حالا این میزان افت خیلی اثرگذار به نظر نمی‌رسد. او در ادامه می‌گوید: برای مثال خودرویی كه تا سقف 20 میلیون تومان رشد قیمت داشته، حالا افت 5 میلیون تومانی آن قابل توجه به نظر نمی‌رسد، در واقع این افت قیمت‌ها واقعی نیست و نظر مشتریان را جلب نمی‌كند.
اما درکنار انتظارات مشتریان و همچنین افت قیمت برخی از خودروهای وارداتی به‌خصوص کره‌ای‌ها، اتفاق دیگری نیز در بازار رخ داده و آن افزایش قیمت بعضی دیگر از خودروها به‌واسطه تغییر یک مصوبه ستاد مدیریت مصرف سوخت است. بر همین اساس اگرچه تا پیش از این واردكنندگان خودرو برای از رده خارج كردن خودروهای فرسوده می‌توانستند به جای ارائه برگه اسقاط خودرو، هزینه آن را به صورت نقدی پرداخت كنند، اما با بازگشت این اصل به شیوه اجرایی اولیه خود، واردكنندگان باید به جای پرداخت نقدی، خودروهای فرسوده را در مراكز اسقاط از رده خارج كرده و برگه‌های اسقاط را برای شماره‌گذاری خودرو ارائه كنند.
به عقیده فعالان بازار، با حذف روش پرداخت نقدی كه به واردات خودرو سرعت زیادی داده بود، این تصور ایجاد شد كه واردات خودرو از این پس سخت‌تر و كندتر از پیش انجام خواهد شد، بنابراین قیمت برخی خودروها به واسطه این مصوبه تا حدودی با افزایش همراه شد.
در کنار این موارد با نگاهی به سایت‌های نمایندگی‌های رسمی واردات خودرو یا روزنامه‌های رسمی كشور می‌توان موج فروش اقساطی خودروهای وارداتی را مشاهده کرد.
این آگهی‌ها شامل برندهایی مانند بنز و بی.ام.و تا خودروهای كره‌ای و ایتالیایی موجود در بازار می‌شوند.
دست زیاد شده است
اما یك مدیر فروش در یكی از نمایشگاه‌های عرضه خودروهای خارجی در نزدیكی میدان «تختی» تهران عقیده دارد در واردات خودرو «دست زیاد شده به همین دلیل حالا بازار اشباع شده است».
او در این رابطه به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: علاوه بر اینكه با توجه به آزاد بودن واردات خودرو افراد زیادی برای كسب سود وارد این حوزه شده‌اند و خودروهای زیادی را وارد كشور كردهاند، رشد بیش‌ازپیش قیمت وارداتی‌ها نیز باعث شده است تا بازار این خودرو مانند سال‌های گذشته گرم نباشد.
این نمایشگاه‌دار در ادامه می‌گوید: در یك دوره با مشاهده رشد قیمت وارداتی‌ها، افراد زیادی سرمایه‌های خود را وارد بازار وارداتی‌ها كردند زیرا این خودروها هر روز با رشد قیمت همراه بودند و ظاهرا سود خوبی داشتند، همین شد كه در كنار رشد نرخ ارز و هجوم سرمایه‌های سرگردان به بازار وارداتی‌ها، لندكروزی كه با 60 میلیون تومان قابل خرید بود حالا 280 میلیون تومان شده است به همین دلیل حالا كمتر كسی رغبت می‌كند به سمت خرید خودروهای خارجی برود ضمن اینكه بعد از ممنوع شدن واردات خودروهای بالای 2500 سی‌سی با محدود شدن مدل‌های خودروهای وارداتی، مشتریان نیز كمتر شدند.
این نمایشگاه‌دار عقیده دارد به دلیل گران شدن بیش از اندازه خودروهای وارداتی از یكسو و رشد بی‌سابقه تعداد خودروهای وارد شده به كشور خصوصا خودروهای ساخت كره جنوبی، حالا نمایندگی‌ها و افرادی كه اقدام به واردات خودرو كردهاند برای بازگرداندن سرمایه خود راهی جز فروش اقساطی ندارند.
اما در گفت‌وگو با یكی دیگر از عرضه‌كنندگان خودروهای وارداتی در خیابان مطهری تهران، مشخص می‌شود كه دلیل دیگری جز رشد واردات و افزایش عرضه بر تقاضا باعث افت قیمت یا عرضه اقساطی خودروهای وارداتی در هفته‌های اخیر شده است. صاحب این نمایشگاه خودرو به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: بازار خودروهای وارداتی در حال حاضر بسیار راكد است به همین دلیل واردكنندگان خودرو برای اینكه بتوانند گردش مالی داشته باشند و خودروهای مدل جدید را خریداری كنند، بخشی از سرمایه خود را درقالب پیش‌پرداخت خودروهای وارداتی از مشتریان دریافت می‌كنند. به این ترتیب به نظر می‌رسد همزمان با نزدیك شدن زمان ورود خودروهای مدل 2015 به بازار و همچنین با توجه به وارد شدن بیش از پیش خودروهای خارجی به كشور، حالا فرصتی برای مشتریان این دست خودروها فراهم شده است كه دست‌كم این خودروهای «گران‌‌قیمت» را با شرایطی بهتر خریداری كنند.
اما این تمام ماجرا نیست، زیرا خرید اقساطی خودروهای وارداتی می‌تواند در برخی موارد به زیان خریداران تمام شود.
جادوی وارداتی‌ها
خرید یك خودرو وارداتی آن هم با شرایط ویژه اقساطی وسوسه‌انگیز است. این در حالی است که شوق داشتن یك خودرو وارداتی ممكن است منجر به سوءاستفاده برخی آگهی دهندگان برای فروش اقساطی خودروهای وارداتی شود.
یكی از شایع‌ترین مشكلاتی كه در رابطه با خودروهای وارداتی مشتریان را به دردسر می‌اندازد، نبود خدمات پس از فروش در كشور است. روز گذشته «ایسنا» در رابطه با همین موضوع نوشت: ابهاماتی در زمینه نحوه ارائه خدمات پس از فروش و تامین قطعات یدکی برخی برندهای خودروهای وارداتی وجود دارد، اگرچه همواره انتقاداتی نسبت به خدمات پس از فروش خودروهای وارداتی در کشور وجود داشته اما این انتقادها در طول یکی دو سال اخیر تشدید شده است. به گفته کارشناسان برخی برندهای خودروهای وارداتی که در یکی، دو سال اخیر وارد کشور شده‌اند اصولا فاقد شبکه خدمات پس از فروش و نمایندگی مجاز ارائه خدمات و تعمیرات هستند.
در این زمینه شنیده می‌شود که یکی از برندهای معروف خودروهای ژاپنی که در طول یکی، دو سال اخیر وارد بازار ایران شده است، تنها دارای یک نمایندگی خدمات پس از فروش است. وجود چنین مشكلی در خدمات پس از فروش برای یك برند ژاپنی در حالی است كه یكی از نمایشگاه‌داران در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای اقتصاد، در رابطه با یك برند آلمانی نیز چنین نكته‌ای را متذكر می‌شود. شنیده‌ها حاكی از آن است كه یك خودروی آلمانی كه به دلیل ظاهر نوستالژیك خود مورد استقبال مشتریان وارداتی‌ها قرار گرفته بود، به دلیل نبودن خدمات پس از فروش، صاحبان این مدل خودرو را برای كوچك‌ترین مشكل ایجاد شده به دردسر انداخته است.
اما نمایشگاه‌داری در میدان تختی كه بازار وارداتی‌ها را سنگین توصیف می‌كند، در رابطه با زیان‌های خرید لیزینگی وارداتی‌ها می‌گوید: در بیشتر موارد این نوع خرید به زیان مشتری تمام می‌شود خصوصا اگر خودروی لیزینگی از سوی نمایندگی عرضه نشده باشد. او در توضیح بیشتر می‌گوید: برای مثال حالا شركت‌هایی وجود دارند كه خودروهای وارداتی را به صورت نقدی از نمایندگی‌ها خریداری می‌كنند و بعد آنها را به صورت اقساطی عرضه می‌كنند، در چنین مواردی سودهای كلانی از مشتری گرفته می‌شود كه در كنار هزینه‌های سنگین محضر، قیمت خودرو برای مشتری بسیار گران تمام می‌شود. در حال حاضر هزینه محضر خودروهای وارداتی برای انتقال سند مالكیت، از 5 میلیون تومان آغاز شده و در خودروهایی كه لوكس‌تر از سایر وارداتی‌ها هستند، تا 15 میلیون تومان ادامه پیدا می‌كند. اما در نهایت کارشناسان و فعالان بازار خودرو می‌گویند با توجه به رشد آگهی‌های فروش اقساطی خودرو، بهتر است خرید خودروهای وارداتی از نمایندگی‌های رسمی فعال در کشور صورت گیرد زیرا این مراکز خودروها را با خدمات پس از فروش و با قطعات اصلی به فروش می‌رسانند در حالی‌كه واردکنندگان غیررسمی خودرو برای افزایش سود خود قطعات اصلی خودرو را با قطعات بی‌کیفیت تعویض کرده و حتی خودرو را با حذف برخی آپشن‌ها به مشتری تحویل میدهند.
