در رقابت فرمول 1 هر یک از رانندهها به نوبه خود در برههای از دوران فعالیت حرفهای دچار آشفتگی ذهن و نداشتن تمرکز لازم شدهاند، مشکلی که بر اثر فشار روانی شدید موجود در این ورزش گریبان گیر آنها میشود و شدیداً بر روی تصمیم گیری رانندهها در داخل پیست تاثیر میگذارد. در این پست به مرور برخی از صحبتهای رانندگان مطرح و اتفاقات پیش آمده در این ورزش در رابطه با اهمیت داشتن ذهنی آماده و آرامش روانی در این رقابت پرداختهایم.
رقابت بر سر قهرمانی مسابقات فرمول 1 سال 1989 در گرندپری یکی مانده به آخر فصل برای هر دو راننده هم تیمی مدعی قهرمانی "آلن پراست" و "آریتون سنا" با برخورد با خودروهای یکدیگر به پایان رسید. راننده فرانسوی در همان گرندپری قهرمان فصل شد چراکه راننده برزیلی نمیتوانست از دو گرندپری پایانی امتیاز کافی را کسب کند. در آن زمان سنا هم تیمی خود را متهم کرد و عقیده داشت که پراست به عمد با او تصادف کرده است. سال بعد نیز هر دو راننده یک بار دیگر در همان پیست و شرایط مشابه بر سر قهرمانی میجنگیدند، اما این بار آریتون سنا تلافی فصل قبل را در آورد و در همان ابتدا حریف و خودش را از مسابقه خارج کرد و در آن گرندپری به قهرمانی فصل رسید. در ادامه میتوانید شاهد ویدئوهای زیرنویس شده دو حادثه تعیین کننده قهرمان فصل 1989 (دانلود) و 1990 (دانلود) باشید.
حادثه سال 1989
/uploads/Senna2.flv
حادثه سال 1990
/uploads/Senna.flv
"سر جکی استوارت" (2008-1939) بر این باور بود که "ذهن آماده، برگ برنده قهرمانان این ورزش است". این اسطوره دهه 50 و 60 میلادی در مصاحبهای در سال 2004 گفته بود: "موهبت الهی شامل حال همه پسرهای حاضر در مسابقات امروزی فرمول 1 شده است؛ پسرهایی که تنها تعداد 20 نفر از آنها در این ورزش هستند. از این تعداد، شش نفر اول را جدا کنید و از میان این شش نفر روی سه نفر برتر حساب ویژهای باز کنید، اما نفر اول تنها کسی است که باید آن را با عنوان نابغه این جمع بشناسیم. نوابغی چون مایکل شوماخر، فنگیو، کلارک، خودم البته اگر دوست دارید به لیست اضافه کنید، لادا، پراست و سنا، رانندههایی که چند قهرمانی جهان را به نام خود ثبت کرده بودند. تنها دلیل موفقیتهایشان ذهن آماده تک تک آنها بوده است".
یکی از مسائل عادی و در عین حال حیاتی برای رانندگان فرمول 1 این است که پس از یک نمایش ضعیف در پیست بتوانند اعتماد به نفس خود را حفظ کنند. البته این پروسه ممکن است برای برخی از رانندگان بسیار سخت شود، به شکلی که باید با تمام بدشانسیهای یک فصل کامل کنار بیایند. "فیلیپه ماسا" اخیراً گفته بود که تحت فشارهای فصل 2012 به فکر خداحافظی از این ورزش در میانه فصل افتاده بود. راننده برزیلی گفته بود: "آره، در مورد خیلی چیزها فکر کردم. به این فکر کردم که شاید به آخر خط رسیدم. به این فکر کردم که در تیم فراری نباشم. نمیدانستم که چه اتفاقی خواهد افتاد. در آن زمان ذهنم آشفتهای داشتم". ماسا در 10 گرندپری ابتدایی فصل 2012 تنها موفق شده بود که چهار مرتبه در جمع 10 راننده برتر قرار بگیرد، که از این تعداد تنها 1 بار در جمع پنج نفر اول ایستاد. این درحالی بود که "فرناندو آلونسو" هم تیمی وی در شرایط مشابه موفق شده بود تا 8 بار در جمع 10 راننده برتر گرندپریها باشد و شش بار هم روی سکو بایستد.
در میانه فصل 2012 ماسا تصمیم گرفت که به یک روانشناس ورزشی مراجعه کند. معمولاً پدیدار شدن نتایج مثبت جلسات روانشناسی یک ورزشکار مشمول گذر زمان میشود، اما با شایعاتی که در آن زمان در رابطه با تصمیم تیم فراری برای جایگزینی ماسا در پایان فصل شنیده میشد، همه منتظر عکس العمل سریع راننده برزیلی بودند. اتفاقی که در ادامه رخ داد، بیانگر قدرت این مشاورهها بود. ماسا در هر 10 گرندپری بعدی به جمع ده راننده بالای جدول رسید و توانست شش بار در بین 5 راننده برتر قرار بگیرد که از این تعداد 2 بار هم روی سکو ایستاد. به دلیل نمایش قابل قبول ماسا در نیمه دوم فصل، تیم فراری تصمیم گرفت که برای یک فصل دیگر با فیلیپه ماسا قرارداد ببندد.
"مایکل شوماخر" دارنده رکورد 7 قهرمانی پیاپی فرمول 1 در رابطه با داشتن نگرش مثبت در طول فعالیت حرفهای رانندگان میگوید "اینکه در گذشته چه اتفاقاتی افتاده است اصلاً مهم نیست، در حقیقت این اصلی است که رانندگان این ورزش به سرعت فرامیگیرند. تنها این مسئله اهمیت دارد که در لحظه و شاید در آینده چه کاری را انجام میدهید. به نظر من این ورزش همانند مدرسهای است که درسهای ابتدایی آن را مسابقات کارتینگ تشکیل میدهد و شما با آنها رشد میکنید. قسمتی از این طرز فکر به شکل یک خصوصیت اخلاقی در رانندهها وجود دارد و بخشی از آن را نیز خود آنها در طول زمان میسازند. البته من شخصاً معتقدم که همه رانندههای فرمول 1 به طور طبیعی در هر شرایطی با انگیزه و مصمم هستند". مایکل شوماخر این موضوع را بسیار ساده جلوه میدهد، چراکه در شرایط واقعی اگر فکر و ذهن رانندهها متمرکز روی مسابقه نباشد، ممکن است شاهد اتفاقاتی چون تلفات جانی در اثر اشتباهات لحظهای باشیم. اشتباهات یک فوتبالیست نهایتاً به دریافت یک گل و یا دریافت کارت زرد منتهی میشود، این در حالی است که یک اشتباه در حرکت با سرعتهای بیش از 150 کیلومتر برساعت در مسابقات فرمول 1 احتمالاً به صدمات شدید و حتی مرگ رانندهها ختم خواهد شد.
"جودی شکتر" قهرمان سال 1979 مسابقات فرمول یک دلیل اصلی اعلام بازنشستگی خود را ترس از مرگ اعلام کرد. این راننده حرفهای پیشتر در این رابطه گفته است: "در آخرین سال حضورم در این رقابت ذهن آشفتهای داشتم به همین دلیل گاهاً اقدام به تعویض دنده میکردم آن هم وقتی که هنوز پایم روی پدال گاز بود، در سرعتهای بالا به یکباره ترمز میگرفتم یا خیلی زود به پیچها حمله میکردم". به نظر میرسد همان تعبیر سر جکی استورات نشان دهنده ویژگی اصلی اسطورههای فرمول 1 است؛ "ذهن آماده، برگ برنده قهرمانان این ورزش است".