حدود 8 ماه سامانه ثبت سفارش خودرو بسته بود تا هیچ خودرویی به مزرهای ایران وارد نشود اما لابی چند واردکننده خودرو قویتر از تمام قوانین و محدودیتهای اعمال شده کشوری بود و در همین مدت زمان 2 نمایندگی مجاز و 4 نمایندگی غیرمجاز با دسترسی به سامانه ثبت سفارش، 13 هزار و 500دستگاه خودرو را به صورت غیر قانونی از مبادی گمرکی و قانونی، وارد کشور کردند.
بسته بودن سامانه «ثبتارش» وضعیت واردکنندگان خودرو را تغییر داد و آنها را از رقابت واردات خودرو و سهم خواهی در بازار خودرو ایران به حاشیه راند. منتها برای واردکنندگانی که لابی قویتری داشتند، این اتفاق نیفتاد. چراکه آنها توانستند، میدان واردات خودرو را به خود اختصاص دهند و بدون رقیب در بازار خودرو بتازند.
13هزار و 500 دستگاه خودرو از مبادی قانونی وارد کشور شد یعنی در زمانیکه تعرفه گمرکی واردات خودرو افزایش پیدا نکرده بود. موضوعی که توجه به آن ناراحتی سایر واردکنندگان خودرو را بیشتر میکند. البته این موارد به همینجا ختم نمیشود، اگر مشکلات فعلی واردکنندگان یعنی توقف غیرعلنی واردات بخاطر نبود ارز دولتی را هم در نظر بگیریم، متوجه میشویم، سودی که واردکنندگان متخلف بردهاند بیشتر از تصور ماست.
با این حال برسر تعداد خودروهای وارد شده اختلاف نظر وجود دارد، «ولی ملکی» عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس به دیجیاتو میگوید:
«وزارت صنایع واردات غیر قانونی 6 هزار و 800 خودرو را تائید کرده است اما انجمن وارد کنندگان خودرو معتقد است 13 هزار و 500 تا 15 هزار خودرو وارد کشور شده است.»
شاید این سوال مطرح شود که در صورت بسته بودن سامانه ثبتارش و اطلاع دستگاههای ذیربط از غیرقانونی بودن واردات خودرو، گمرک ایران چطور با واردات این تعداد خودرو موافقت کرده است. ملکی در مورد این ابهام، به قانونی بودن واردات در صورت ثبت سفارش در سامانه مذکور اشاره میکند و توضیح میدهد که وزارت صنایع در این مورد مسئول است. چون انجام ثبت سفارش در سامانه تحت نظر او، به معنای قانونی بودن واردات است و جلوگیری از آن برعهده گمرک نیست.
طبق اطلاعاتی که انجمن واردکنندگان خودرو به نمایندگان مجلس ارائه کرده است، هویت واردکنندگان متخلف مشخص است اما تصمیم گیری برای برخورد با آنها هنوز تصمیمی گرفته نشده است، ملکی عنوان میکند:
«احتمالا متخلفان بیشتر خودروهایی که وارد کردهاند را در بازار به فروش رساندهاند. برای برخورد با آنها ما گزارش را تکمیل میکنیم و سپس آن را به کمیسیون تحویل میدهیم و درصورت نیاز کمیسیون با اعلام ساماندهی بازار خودرو اقدام خواهد کرد.»
واردکنندگان خودروها را در زمانی وارد کردند که تعرفه گمرکی افزایش نیافته بود اما از ارز متقابل برای واردات استفاده کردند. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس معتقد است:
«زمانیکه آنها اقدام به واردات کردند ارز دولتی و رقابتی به آنها تعلق نمیگرفت بنابراین از ارز رایج برای واردات استفاده کردند. منتها حاشیه سود برای آنها آنقدر بالاست که حتی اگر با ارز فعلی هم اقدام به واردات میکردند، سود خود را میبردند.»
ملکی از برخی واردکنندگان دیگر هم گلایه میکند که خودروهای آنها زمان جلوگیری از واردات در گمرک ماند اما پس از باز شدن سامانه ثبت سفارش با تعرفه گمرکی قبلی وارد کشور شد منتها آنان این خودروها را با احتساب تعرفههای جدید در بازار عرضه کردند و به مشتریان فروختند.