غول‌های خودروسازی کشور پس از مدت‌ها تمرین و زورآزمایی، آماده شده‌اند تا با قدرت به کارزار طراحی پلتفرم وارد شوند و با تکیه بر توان مهندسان داخلی، نبرد را به خارجی‌هایی که قرار است محصولات خود را در ایران تولید کنند، نبازند.
گروه خودروسازی سایپا فعالیت خود را زودتر آغاز کرده و قرار است تا پایان امسال نخستین محصول تولیدی روی پلتفرم خود را به بازار عرضه کند. ایرانخودرو نیز مدتهاست که دست‌به‌کار شده و قرار است علاوه بر استفاده از پلتفرم‌های پژو در ایران، با همکاری و مشاوره متخصصان درجه یک خارجی، پلتفرمی را طراحی کند که قابلیت تولید ۵ مدل خودرو روی آن وجود دارد، به گفته مدیر طراحی پلتفرم گروه صنعتی ایرانخودرو، نخستین محصول آن تا ۳ سال آینده وارد بازار خواهد شد. بهمن سال گذشته بود که ایرانخودرو به طور جدی مذاکره با مشاوران خارجی برای طراحی پلتفرم را آغاز کرد و امروز اگرچه شریک این شرکت هنوز مشخص نشده اما ایران‌خودرویی‌ها نسبت به مذاکرات خوش‌بین هستند و پیش‌بینی می‌کنند تا مهر مذاکرات نهایی شود. اینکه طراحی پلتفرم ایرانخودرو در چه مرحله‌ای قرار دارد و چه شرکت‌های خارجی برای مذاکره انتخاب شده‌اند، پرسش‌هایی است که کیوان وزیری، مدیر طراحی پلتفرم گروه صنعتی ایرانخودرو در گفت‌وگو با صمت به آنها پاسخ داده که در ادامه می‌خوانید. حدود ۳سال است که موضوع طراحی پلتفرم در ایران به طور جدی مطرح شده و علاوه بر ایرانخودرو و سایپا، پژوهشگران دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت نیز روی آن تمرکز کرده‌اند. با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در این زمینه آیا دانش طراحی پلتفرم خودرو در ایران وجود دارد؟
پلتفرم یک اصطلاح عمومی است و برای دستیابی به طراحی پلتفرم باید به تولید قطعاتی مهم مانند موتور، گیربکس، اکسل و سیستم تعلیق دست یافت. روش دانش‌بنیان از سال ۷۳ در ایرانخودرو آغاز شد که نتیجه آن تولید سمند بود. اگرچه این حرکت حدود ۱۲ سال متوقف شد اما از آنجایی که ریشه دانش‌بنیان در ایرانخودرو وجود دارد و علاوه بر آن شرکت‌های معتبری موتور و گیربکس تولید می‌کنند، با تزریق علم طراحی به شرکت‌های زیرمجموعه به‌طور حتم شرایط برای طراحی پلتفرم هموار شده است اما اگر از امکانات سخت‌افزاری کافی برخوردار نباشیم، رویه ما شبیه چینی‌ها خواهد شد. علم و دانش طراحی پلتفرم در کشورهای اروپایی صاحب‌سبک وجود دارد که ایرانخودرو با الگوبرداری صحیح، روشی درست و دانش‌بنیان را در پیش خواهد گرفت.
چینی‌ها چه رویه‌ای در ساخت پلتفرم دارند؟
در چین گاهی پلتفرم خریداری و گاهی طراحی می‌شود. خرید پلتفرم مانند مسیری است که خودروسازان چینی در آن گام نهادند و برخی از آنها موفق نشدند. چینی‌ها به طراحی توجهی نداشتند بلکه با نگاه خودکفایی در ساخت داخل به خرید پلتفرم روی آوردند که در این روش، طراحی و مهندسی گنجانده نشده است زیرا اگر خودروسازی به علم طراحی خودرو دست نیابد، ضعف دانش‌بنیان بودن طراحی پلتفرم را تا همیشه احساس می‌کند. این مدل مانند مسکن عمل می‌کند و خودروسازی که روش خرید پلتفرم را انتخاب می‌کنند، بعد از گذشت یک دهه با رکود مواجه شده و ناگزیر به خرید پلتفرمی دیگر خواهد بود و به نوعی تنها مصرف‌کننده می‌شود. ایرانخودرو در طراحی پلتفرم، نگاهی دیگرگونه دارد و عزم خود را برای طراحی با استفاده از همکاری شرکت‌های صاحب‌سبک دنیا برای دستیابی به علم طراحی بر پایه دانش‌بنیان جزم کرده است که تا ۳ سال آینده به پایان خواهد رسید. علاوه بر آن در این ۳ سال تا عرضه نخسین محصول، از پلتفرم‌های روز دنیا که در اختیار شرکت پژو قرار دارد، استفاده خواهد کرد و در این مدت محصولات جدید را با پلتفرم پژو که موتور و گیربکس ایرانخودرو روی آن نصب می‌شود، وارد بازار خواهد کرد. این روش دانش‌بنیان که به علم طراحی پلتفرم مجهز و مسلط است، باعث رشد و شکوفایی صنعت خودرو و ارتقای فناوری می‌شود.
ایرانخودرو برای طراحی پلتفرم با چه شرکت‌های خارجی وارد مذاکره شده است؟
پس از فرآیندهای مثبت و منفی که در مذاکره با خارجی‌ها پس از برجام انجام شد، سعی بر آن بود که از مذاکره‌ها حداکثر بهره را برده و راه را برای گفت‌وگو با شرکت‌های مطرح طراحی – مهندسی در کشورهای آلمان، ایتالیا، کره‌جنوبی، ژاپن باز کنیم به‌گونه‌ای که وارد مذاکره جدی با این کشورها شده‌ایم و اکنون به گام‌های آخر رسیده‌ایم که امید می‌رود در مهر مذاکرات به نتیجه رسیده و این شرکت‌ها مشخص شوند.
با چند شرکت مذاکره کرده‌اید؟
در فضای گفت‌وگو در بخش طراحی پلتفرم به طور همزمان مذاکره با ۳۱ شرکت را پیش برده‌ایم.
قرار است روی این پلتفرم چند خودرو به تولید برسد؟
این پلتفرم به‌صورت ماژولار و براساس فناوری جدید طراحی خواهد شد. پس از عبور از فاز نخست طراحی که به ۳ سال زمان نیاز دارد، نخستین خودرو به بازار عرضه می‌شود و در ادامه به‌طور تقریبی هر ۱۵ماه یک‌بار، محصولی جدید از این پلتفرم روانه بازار خواهد شد و در مجموع ۵ محصول روی این پلتفرم تولید می‌شود.
با توجه به شرایط سیاسی در عرصه بین‌المللی و بی‌تعهدی شرکت‌های خارجی آیا به ادامه فرآیند در صورت بروز مشکلات بین‌المللی اطمینان دارید؟
اگر بعد از عقد قرارداد طراحی پلتفرم با شرکت‌های خارجی، به هر دلیلی قرارداد فسخ شود، ایرانخودرو از قابلیت لازم برای ادامه پروژه برخوردار است اما امکان دارد زمان تحقق برنامه‌ها به تعویق بیفتد.
آیا شرکتی خارجی در بخش سرمایه‌گذاری شریک ایرانخودرو خواهد بود؟
برای امضای قرارداد پلتفرم، ابتدا باید با قدرت مذاکره وارد گفت‌وگو شویم. در فاز طراحی در این ۳ سال، هزینه‌ها به عهده ایرانخودرو خواهد بود و در فاز تولید به‌ویژه تولید انبوه به جذب سرمایه‌گذاران می‌پردازیم. در دوران طراحی پلتفرم و تولید نخستین محصول، ایرانخودرو سرمایه‌گذاری خواهد کرد زیرا ایرانخودرو تصمیم دارد با رویکرد دانش‌بنیانی به خودکفایی دست یابد.
حجم سرمایه‌گذاری روی این پروژه چه میزان است؟
برای طراحی پلتفرم ایرانخودرو بین ۳ تا ۵هزار میلیارد تومان بودجه پیش‌بینی شده است.
در حال‌حاضر علاوه بر ایرانخودرو، سایپا و دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت نیز به عرصه طراحی پلتفرم وارد شده‌اند. از آنجایی که طراحی پلتفرم به سرمایه‌گذاری هنگفتی نیاز دارد، بهتر نبود که این ۳ مرکز روی پلتفرمی مشترک در تعاملی مشترک متمرکز شوند؟
برای پاسخگویی به این پرسش باید به نمونه‌ای پرداخت؛ در صنعت آلمان ۳ شرکت خودروسازی بنز، ب‌ام‌و و فولکس واگن رقیب یکدیگر بوده و پلتفرم مشترک ندارند. در طراحی پلتفرم امکان دارد که شرکت‌ها روش‌های مختلفی را انتخاب کنند. یک روش make or buy(ایجاد یا خرید) وجود دارد و برنامه ایرانخودرو به‌دنبال ایجاد علم دانش‌بنیان است. اگر ایجاد پلتفرم مشترک بین خودروسازان داخلی یک کشور را به‌عنوان یک الگو درنظر بگیریم، این الگو نمونه بیرونی ندارد. البته این شرکت‌ها اگرچه در بخش طراحی اشتراکی ندارند اما در بخش زنجیره تامین از برخی مجموعه‌های تامین مشترک استفاده می‌کنند. بنابراین این سرمایه‌گذاری بین خودروسازان ایرانی می‌تواند در بخش تامین، مشترک باشد اما در حال‌حاضر در بخش طراحی پلتفرم مشترک، ممکن است این اقدام موفقیت‌آمیز نباشد.
قیمت خودروها بر چه اساسی تعیین می‌شود و آیا می‌توان به تعیین قیمتی زیر ۴۰میلیون تومان از ایرانخودرو خوش‌بین بود؟
قیمت این خودروها براساس قیمت خودروهای رقیب موجود در بازار تعیین خواهد شد. خودروها به صورت اکونومی قیمت‌گذاری خواهند شد به طوری که از حداکثر آپشن‌ها برخوردار باشند. ایرانخودرو در تلاش است با رعایت استانداردهای جهانی در زمینه رقابت‌پذیری و حفظ ارزش‌های کیفی همراه با نگاهی صادراتی و میزان سرمایه‌گذاری، کمترین قیمت را برای خودروهای تولید شده روی پلتفرم خود تعیین کند تا قیمت‌ها متعارف و متناسب با شرایط اقتصادی مردم باشد.
با تولید خودروهای جدید، چه برنامه‌ای برای پلتفرم‌های قدیمی دارید؟
هدف این است که با ایجاد شرایط مثبت، بسترسازی مناسب و حمایت از علم طراحی در خودرو با افزایش تولید خودروهای جدید، تولید خودروهای قدیمی کاهش یافته و به صفر برسد.
خودروهای جدید جایگزین چه خودروهایی خواهند شد؟
به‌طور حتم با ورود به پلتفرم گروه C، خودروهای جدید جایگزین خودروهای تولیدی در این کلاس می‌شود