روزنامه ایران در صفحه اقتصادی با بررسی رشد سرمایه گذاری شرکت های بزرگ ماشین سازی در دوران «پسا تحریم»، نوشت: در مورد حضور سرمایه گذاران خارجی در ایران انتقادهای متعددی مطرح می شود و همواره عنوان می کنند که برجام تأثیری بر حوزه صنعت نداشت ولی مذاکره کنندگان چنین دیدگاهی ندارند و معتقدند از وقتی برجام حاصل شد طرف های خارجی حاضر شدند پای میز گفت و گو بنشینند.
در ادامه این گزارش می خوانیم: لذا صنعت خودرو یکی از حوزه هایی بود که لغو تحریم ها توانست بر آن بیشترین تأثیرمثبت را بگذارد.
با امضای سند هسته ای برجام، دو خودروساز عمده کشور با شریک سابق فرانسوی خود طی سال جاری قرارداد منعقد کردند و قرار است سایر خودروسازان جهانی هم همکاری با ایران را شروع کنند. پیش بینی شده که تا پایان سال جاری خودروسازان داخلی می توانند دو قرارداد دیگر را نهایی کنند اما قرارداد خارجی که ایران خودرو و سایپا با پژو-سیتروئن امضا کردند این سؤال را ایجاد می کند که آیا همکاری با یک شرکت امکان رقابت در تولید را فراهم می کند؟ کارشناسان حوزه خودرو می گویند اگر این اتفاق در سایر کشورها رخ می داد می توانست رقابت پذیری خوبی ایجاد کند و این امر در نهایت به نفع خریداران خودرو شود اما در ایران حاشیه ها جای رقابت را می گیرد و اجازه نمی دهد خودروسازان تلاش خود را بیشتر کنند. در نهایت نیز خودروهایی تولید خواهد شد که مردم نسبت به آن نارضایتی هایی دارند.
آنها مثال خودرو تندر ۹۰ را زدند و گفتند از آنجا که شرکت رنو با دو مجموعه ایران خودرو و سایپا همکاری کرد امکان سرمایه گذاری و انتقال تکنولوژی فراهم نشد و عملاً حضور رنو در ایران نتوانست موفقیت آمیز باشد. در این میان نکته ای را یادآور شدند که اگر خودروسازان به صورت انحصاری یک خودرو را تولید کنند آن زمان رقابت ایجاد خواهد شد.بر این اساس ایران خودرو و سایپا نباید در تولید یک خودرو با پژو به تفاهم برسند و باید هر کدام بین ۳ تا ۴ محصول متفاوت را در سبد خود بگذارند.اگر این امر مورد توجه قرار گیرد آن زمان حداقل رقابت ها فراهم خواهد شد ولی باز این موضوع مورد انتقاد هم هست، چرا که یک شرکت تصمیم گیر خواهد شد و طرف ایرانی تضعیف می شود. چندی پیش نیز کمارد، قائم مقام پژو-سیتروئن در پاسخ به این سؤال که آیا همکاری آنها با دو خودروساز ایرانی که رقیب یکدیگر هستند ایده خوبی بود یا نه، پاسخ داد ما مانند این تجربه را در کشور چین داریم و خوشبختانه موفقیت آمیز بود. لذا بدون شک با استفاده از تجارب گذشته می توان چنین امری را پیاده سازی کرد.
سعید مدنی مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در صنعت خودرو درباره همکاری ایران خودرو و سایپا با خودروسازان خارجی و اینکه همکاری با پژو- سیتروئن که عملاً این دو مجموعه با یکدیگر ادغام شدند نمی تواند باعث رقابت در بازار خودرو ایران شود به « ایران» گفت: «همکاری با خودروسازان خارجی رویکردی اجتناب ناپذیر است و از آنجا که صنعت خودروی ایران جزو صنایع پیشرفته محسوب می شود باید همکاری با شرکت های خارجی پیگیری شود. بعد از اجرایی شدن برجام روند مذاکرات با شرکت های خارجی بسیار کند پیش می رفت ولی اکنون در حال شتاب گرفتن است. زمانی که سرمایه گذار اطمینان پیدا کند که کار مشترک و همکاری با ایران سودده است با سرعت بیشتری وارد می شود به نظر می رسد در مقطع فعلی این اطمینان بین سرمایه گذاران خارجی ایجاد شده است.
وی اظهارداشت: اگر مسائل بانکی و مالی حل شود چالش هایی که بواسطه تحریم رخ داد مرتفع خواهد شد و از سویی روند مذاکرات به گونه ای خواهد شد که شرکت های ایرانی انتظار دارند. در حال حاضر شرکت های خارجی به دنبال بررسی اقتصادی ایران هستند و هر چقدر بتوانیم به آنها آمار درست و واقعی بدهیم آنها میزان سرمایه گذاری خود را افزایش خواهند داد.»
مدنی به قرارداد پژو – سیتروئن اشاره کرد و افزود: «قراردادهایی که امضا شده به دلیل آوردن سرمایه از سوی فرانسه، صادرات تولیدات مشترک، انتقال تکنولوژی، تولید برخی از محصولات به صورت اختصاصی در ایران جزو بهترین قراردادهای خارجی است. البته ناگفته نماند شرایط تحریم باعث شد که قطعه سازان ایرانی و تکنولوژی صنعت خودرو تا حدودی بتواند روی پای خود بایستد اما به طور قطع با همکاری شرکت های خارجی می توان درصد داخلی سازی و خوداتکایی را بیشتر کرد.» وی با بیان اینکه حضور شرکت های خارجی در ایران دارای مزیت های فراوانی است، تصریح کرد: شرکت های خارجی از نظر طراحی و تحقیقات در ایران بازار خوبی در اختیار دارند و از سویی شبکه های فروش و خدمات پس از فروش در ایران گسترده است لذا شرکت های خارجی می توانند از این پتانسیل بهره ببرند و نیازی به سرمایه گذاری سنگین ندارند.
مزیت دیگر دسترسی به بازار ۴۰۰ میلیون نفری خاورمیانه است که این امر خیلی از سرمایه گذاران را ترغیب به حضور در ایران می کند.مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه به این موضوع اشاره کرد که در بین کشورهای همسایه تنها ترکیه است که در صنعت خودروسازی به صورت جدی ورود کرده است لذا سایر کشورهای متقاضی خرید خودرو هستند. بدین جهت فرصت مناسبی است که با تولید خودروهای متنوع به بازار سایر کشورها دست پیدا کنیم و از ترکیه سبقت بگیریم. این در حالی است که در ایران قیمت کارگر و انرژی در مقایسه با ترکیه بسیار ارزان تر است. با توجه به وجه تمایز ها کشورمان می تواند هاب منطقه در زمینه تولید خودرو شود.
شرکت هایی که با ایران مذاکره دارند.
وی در مورد همکاری های خارجی خودروسازان داخلی با مجموعه پژو- سیتروئن افزود: «وزارت صنعت تمایل نداشت که شرکت پژو- سیتروئن به صورت مجزا با ایران خودرو و سایپا همکاری کند، چرا که فعالیت یک شرکت خارجی با دو خودروساز ایرانی برای ما یادآور تجربه خوبی نیست؛ زمانی که رنو در مورد خودروی تندر ۹۰ با ایران خودرو و سایپا کار کرد هیچ رقابتی بین دو طرف شکل نگرفت و درصد داخلی سازی در این خودرو بسیار کم بود. مسائل حاشیه ای نیز بشدت خودروسازان را درگیر کرد،لذا اگر هر کدام با یک شرکت کار می کردند قطعاً بسیار بهتر بود.
وزارت صنعت تمایل داشت که پژو- سیتروئن با ایران خودرو و رنو- نیسان با سایپا کار کند. اما به دلیل اینکه سال ها قبل سیتروئن شریک سایپا بود این مجموعه تمایل داشت با مجموعه سنتی خود همکاری کند.مدنی با بیان اینکه خودروسازان نباید گرفتار یک گروه خارجی شوند و تنوع در این بخش لازمه توسعه صنعت خودرو است، تأکید کرد: در حال حاضر شرکت های کیا، هیوندا، نیسان، اشکودا (شرکت خودروسازی مستقر در جمهوری چک است، اشکودا در سال ۱۹۹۱ یکی از زیرشاخه های اروپایی گروه فولکس واگن شد)، سیات (شرکت خودروسازی اسپانیایی است. شرکت سیات عضو گروهی تحت عنوان آئودی گروپ بود، که از شرکت های آئودی، لامبورگینی و سیات تشکیل شده بود، هم اکنون شرکت سیات، به طور کامل تحت مالکیت گروه فولکس واگن قرار دارد) و ولو در حال مذاکره با خودروسازان ایرانی هستند.
از سوی دیگر شرکت های چینی هم که این روزها ارتقا کیفی داشتند مذاکرات خود را شروع کردند.عمده ترین مشکلی که باعث شده سرمایه گذاران خارجی برای حضور در ایران تعلل کنند نرخ ارز است.زمانی که نرخ ارز واقعی نباشد تولید قطعه در ایران توجیه اقتصادی ندارد و سرمایه گذاران ترجیح می دهند بیشتر وارد کننده باشند.مدنی خاطرنشان کرد: رنو نیز دراین میان نمی خواهد تنها با سایپا یا ایران خودرو همکاری کند و این مجموعه هم به دنبال به نتیجه رسیدن مذاکرات با دو خودروساز وطنی است.اما معتقدیم فرانسوی ها تنها می توانند ۳۰ تا ۴۰ درصد سهم خودروسازان ایرانی را داشته باشند و نباید بیش از این سهمی به آنها اختصاص داد.البته این درصد با توجه به تولید ۳ میلیون خودرو تا سال ۱۴۰۴ است.
براین اساس هر کشوری که پیشنهاد خوبی بدهد می تواند به عنوان شریک خودرویی ایران شود.وی با بیان اینکه قراردادهای نسبتاً خوبی با خودروسازان خارجی امضا شده است، گفت: قرارداد پژو و سیتروئن در زمانی منعقد شد که مذاکرات آن مربوط به اوایل دوران رفع تحریم ها بود لذا خودروسازان طی سال های آتی به طور قطع می توانند قراردادهای موفق تری امضا کنند.نکته دیگر آنکه با ورود خودروسازان فرانسوی احتیاط سایر کشورها کمتر خواهد شد و آنها نیز برای سرمایه گذاری وارد خواهند شد.مشاور وزیر صنعت با بیان اینکه ایران آماده همکاری خودرویی با کشورهایی چون کره، آلمان، ژاپن، برزیل، اسپانیا، آلمان و ایتالیا است، تصریح کرد: آلمان و ژاپن از نظر طراحی و تولید خودرو در سطح بالایی هستند و سایر کشورهای عنوان شده در یک ردیف قرارمی گیرند.البته کشورهای گفته شده برای همکاری با خودروسازان ایرانی و حتی بخش خصوصی هم اعلام آمادگی کردند.لذا در آینده ای نزدیک خودروسازان سایر کشورها برای سرمایه گذاری وارد ایران خواهند شد.
وی به تنوع در صنعت خودرو هم اشاره کرد و گفت: تنوع محصولات خودرویی باید به گونه ای باشد که توجیه اقتصادی داشته باشد در غیر این صورت خودروسازان نمی توانند برای داخلی سازی محصولات اقدام کنند. بدین جهت قرار است آیین نامه ای تنظیم شود که داخلی سازی خودرو براساس شمارگان آن باشد. وقتی در برنامه خودروسازان، تولید یک خودرو کم و محدود باشد چه لزومی به داخلی سازی وجود دارد و اگر داخلی سازی پیگیری شود قطعاً به ضرر کشور خواهد بود چرا که جز هزینه عایدی برای کشور ندارد.در همکاری با خودروسازان خارجی باید ساخت ترکیبی مدنظر قرار گیرد. یعنی همزمان با اینکه یکسری خودروها با شمارگان بالا تولید می شوند باید داخلی سازی مبنا قرار گیرد و در برخی ازخودروها که شمارگان کم است بحث مونتاژ باید مورد توجه قرار گیرد.
براین اساس می توان ۷۰ درصد محصولات خودروسازان را به سمت تولید داخل و محصولات پر شمارگان سوق داد که بین ۸ تا ۱۰ مدل تولید خودرو را شامل می شود. تنوع بیش از این حد برای خودروسازان منطقی نیست.روزنامه ایران در صفحه اقتصادی با بررسی رشد سرمایه گذاری شرکت های بزرگ ماشین سازی در دوران «پسا تحریم»، نوشت: در مورد حضور سرمایه گذاران خارجی در ایران انتقادهای متعددی مطرح می شود و همواره عنوان می کنند که برجام تأثیری بر حوزه صنعت نداشت ولی مذاکره کنندگان چنین دیدگاهی ندارند و معتقدند از وقتی برجام حاصل شد طرف های خارجی حاضر شدند پای میز گفت و گو بنشینند.
در ادامه این گزارش می خوانیم: لذا صنعت خودرو یکی از حوزه هایی بود که لغو تحریم ها توانست بر آن بیشترین تأثیرمثبت را بگذارد.
با امضای سند هسته ای برجام، دو خودروساز عمده کشور با شریک سابق فرانسوی خود طی سال جاری قرارداد منعقد کردند و قرار است سایر خودروسازان جهانی هم همکاری با ایران را شروع کنند. پیش بینی شده که تا پایان سال جاری خودروسازان داخلی می توانند دو قرارداد دیگر را نهایی کنند اما قرارداد خارجی که ایران خودرو و سایپا با پژو-سیتروئن امضا کردند این سؤال را ایجاد می کند که آیا همکاری با یک شرکت امکان رقابت در تولید را فراهم می کند؟ کارشناسان حوزه خودرو می گویند اگر این اتفاق در سایر کشورها رخ می داد می توانست رقابت پذیری خوبی ایجاد کند و این امر در نهایت به نفع خریداران خودرو شود اما در ایران حاشیه ها جای رقابت را می گیرد و اجازه نمی دهد خودروسازان تلاش خود را بیشتر کنند. در نهایت نیز خودروهایی تولید خواهد شد که مردم نسبت به آن نارضایتی هایی دارند.
آنها مثال خودرو تندر ۹۰ را زدند و گفتند از آنجا که شرکت رنو با دو مجموعه ایران خودرو و سایپا همکاری کرد امکان سرمایه گذاری و انتقال تکنولوژی فراهم نشد و عملاً حضور رنو در ایران نتوانست موفقیت آمیز باشد. در این میان نکته ای را یادآور شدند که اگر خودروسازان به صورت انحصاری یک خودرو را تولید کنند آن زمان رقابت ایجاد خواهد شد.بر این اساس ایران خودرو و سایپا نباید در تولید یک خودرو با پژو به تفاهم برسند و باید هر کدام بین ۳ تا ۴ محصول متفاوت را در سبد خود بگذارند.اگر این امر مورد توجه قرار گیرد آن زمان حداقل رقابت ها فراهم خواهد شد ولی باز این موضوع مورد انتقاد هم هست، چرا که یک شرکت تصمیم گیر خواهد شد و طرف ایرانی تضعیف می شود. چندی پیش نیز کمارد، قائم مقام پژو-سیتروئن در پاسخ به این سؤال که آیا همکاری آنها با دو خودروساز ایرانی که رقیب یکدیگر هستند ایده خوبی بود یا نه، پاسخ داد ما مانند این تجربه را در کشور چین داریم و خوشبختانه موفقیت آمیز بود. لذا بدون شک با استفاده از تجارب گذشته می توان چنین امری را پیاده سازی کرد.
سعید مدنی مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در صنعت خودرو درباره همکاری ایران خودرو و سایپا با خودروسازان خارجی و اینکه همکاری با پژو- سیتروئن که عملاً این دو مجموعه با یکدیگر ادغام شدند نمی تواند باعث رقابت در بازار خودرو ایران شود به « ایران» گفت: «همکاری با خودروسازان خارجی رویکردی اجتناب ناپذیر است و از آنجا که صنعت خودروی ایران جزو صنایع پیشرفته محسوب می شود باید همکاری با شرکت های خارجی پیگیری شود. بعد از اجرایی شدن برجام روند مذاکرات با شرکت های خارجی بسیار کند پیش می رفت ولی اکنون در حال شتاب گرفتن است. زمانی که سرمایه گذار اطمینان پیدا کند که کار مشترک و همکاری با ایران سودده است با سرعت بیشتری وارد می شود به نظر می رسد در مقطع فعلی این اطمینان بین سرمایه گذاران خارجی ایجاد شده است.
وی اظهارداشت: اگر مسائل بانکی و مالی حل شود چالش هایی که بواسطه تحریم رخ داد مرتفع خواهد شد و از سویی روند مذاکرات به گونه ای خواهد شد که شرکت های ایرانی انتظار دارند. در حال حاضر شرکت های خارجی به دنبال بررسی اقتصادی ایران هستند و هر چقدر بتوانیم به آنها آمار درست و واقعی بدهیم آنها میزان سرمایه گذاری خود را افزایش خواهند داد.»
مدنی به قرارداد پژو – سیتروئن اشاره کرد و افزود: «قراردادهایی که امضا شده به دلیل آوردن سرمایه از سوی فرانسه، صادرات تولیدات مشترک، انتقال تکنولوژی، تولید برخی از محصولات به صورت اختصاصی در ایران جزو بهترین قراردادهای خارجی است. البته ناگفته نماند شرایط تحریم باعث شد که قطعه سازان ایرانی و تکنولوژی صنعت خودرو تا حدودی بتواند روی پای خود بایستد اما به طور قطع با همکاری شرکت های خارجی می توان درصد داخلی سازی و خوداتکایی را بیشتر کرد.» وی با بیان اینکه حضور شرکت های خارجی در ایران دارای مزیت های فراوانی است، تصریح کرد: شرکت های خارجی از نظر طراحی و تحقیقات در ایران بازار خوبی در اختیار دارند و از سویی شبکه های فروش و خدمات پس از فروش در ایران گسترده است لذا شرکت های خارجی می توانند از این پتانسیل بهره ببرند و نیازی به سرمایه گذاری سنگین ندارند.
مزیت دیگر دسترسی به بازار ۴۰۰ میلیون نفری خاورمیانه است که این امر خیلی از سرمایه گذاران را ترغیب به حضور در ایران می کند.مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه به این موضوع اشاره کرد که در بین کشورهای همسایه تنها ترکیه است که در صنعت خودروسازی به صورت جدی ورود کرده است لذا سایر کشورهای متقاضی خرید خودرو هستند. بدین جهت فرصت مناسبی است که با تولید خودروهای متنوع به بازار سایر کشورها دست پیدا کنیم و از ترکیه سبقت بگیریم. این در حالی است که در ایران قیمت کارگر و انرژی در مقایسه با ترکیه بسیار ارزان تر است. با توجه به وجه تمایز ها کشورمان می تواند هاب منطقه در زمینه تولید خودرو شود.
شرکت هایی که با ایران مذاکره دارند.
وی در مورد همکاری های خارجی خودروسازان داخلی با مجموعه پژو- سیتروئن افزود: «وزارت صنعت تمایل نداشت که شرکت پژو- سیتروئن به صورت مجزا با ایران خودرو و سایپا همکاری کند، چرا که فعالیت یک شرکت خارجی با دو خودروساز ایرانی برای ما یادآور تجربه خوبی نیست؛ زمانی که رنو در مورد خودروی تندر ۹۰ با ایران خودرو و سایپا کار کرد هیچ رقابتی بین دو طرف شکل نگرفت و درصد داخلی سازی در این خودرو بسیار کم بود. مسائل حاشیه ای نیز بشدت خودروسازان را درگیر کرد،لذا اگر هر کدام با یک شرکت کار می کردند قطعاً بسیار بهتر بود.
وزارت صنعت تمایل داشت که پژو- سیتروئن با ایران خودرو و رنو- نیسان با سایپا کار کند. اما به دلیل اینکه سال ها قبل سیتروئن شریک سایپا بود این مجموعه تمایل داشت با مجموعه سنتی خود همکاری کند.مدنی با بیان اینکه خودروسازان نباید گرفتار یک گروه خارجی شوند و تنوع در این بخش لازمه توسعه صنعت خودرو است، تأکید کرد: در حال حاضر شرکت های کیا، هیوندا، نیسان، اشکودا (شرکت خودروسازی مستقر در جمهوری چک است، اشکودا در سال ۱۹۹۱ یکی از زیرشاخه های اروپایی گروه فولکس واگن شد)، سیات (شرکت خودروسازی اسپانیایی است. شرکت سیات عضو گروهی تحت عنوان آئودی گروپ بود، که از شرکت های آئودی، لامبورگینی و سیات تشکیل شده بود، هم اکنون شرکت سیات، به طور کامل تحت مالکیت گروه فولکس واگن قرار دارد) و ولو در حال مذاکره با خودروسازان ایرانی هستند.
از سوی دیگر شرکت های چینی هم که این روزها ارتقا کیفی داشتند مذاکرات خود را شروع کردند.عمده ترین مشکلی که باعث شده سرمایه گذاران خارجی برای حضور در ایران تعلل کنند نرخ ارز است.زمانی که نرخ ارز واقعی نباشد تولید قطعه در ایران توجیه اقتصادی ندارد و سرمایه گذاران ترجیح می دهند بیشتر وارد کننده باشند.مدنی خاطرنشان کرد: رنو نیز دراین میان نمی خواهد تنها با سایپا یا ایران خودرو همکاری کند و این مجموعه هم به دنبال به نتیجه رسیدن مذاکرات با دو خودروساز وطنی است.اما معتقدیم فرانسوی ها تنها می توانند ۳۰ تا ۴۰ درصد سهم خودروسازان ایرانی را داشته باشند و نباید بیش از این سهمی به آنها اختصاص داد.البته این درصد با توجه به تولید ۳ میلیون خودرو تا سال ۱۴۰۴ است.
براین اساس هر کشوری که پیشنهاد خوبی بدهد می تواند به عنوان شریک خودرویی ایران شود.وی با بیان اینکه قراردادهای نسبتاً خوبی با خودروسازان خارجی امضا شده است، گفت: قرارداد پژو و سیتروئن در زمانی منعقد شد که مذاکرات آن مربوط به اوایل دوران رفع تحریم ها بود لذا خودروسازان طی سال های آتی به طور قطع می توانند قراردادهای موفق تری امضا کنند.نکته دیگر آنکه با ورود خودروسازان فرانسوی احتیاط سایر کشورها کمتر خواهد شد و آنها نیز برای سرمایه گذاری وارد خواهند شد.مشاور وزیر صنعت با بیان اینکه ایران آماده همکاری خودرویی با کشورهایی چون کره، آلمان، ژاپن، برزیل، اسپانیا، آلمان و ایتالیا است، تصریح کرد: آلمان و ژاپن از نظر طراحی و تولید خودرو در سطح بالایی هستند و سایر کشورهای عنوان شده در یک ردیف قرارمی گیرند.البته کشورهای گفته شده برای همکاری با خودروسازان ایرانی و حتی بخش خصوصی هم اعلام آمادگی کردند.لذا در آینده ای نزدیک خودروسازان سایر کشورها برای سرمایه گذاری وارد ایران خواهند شد.
وی به تنوع در صنعت خودرو هم اشاره کرد و گفت: تنوع محصولات خودرویی باید به گونه ای باشد که توجیه اقتصادی داشته باشد در غیر این صورت خودروسازان نمی توانند برای داخلی سازی محصولات اقدام کنند. بدین جهت قرار است آیین نامه ای تنظیم شود که داخلی سازی خودرو براساس شمارگان آن باشد. وقتی در برنامه خودروسازان، تولید یک خودرو کم و محدود باشد چه لزومی به داخلی سازی وجود دارد و اگر داخلی سازی پیگیری شود قطعاً به ضرر کشور خواهد بود چرا که جز هزینه عایدی برای کشور ندارد.در همکاری با خودروسازان خارجی باید ساخت ترکیبی مدنظر قرار گیرد. یعنی همزمان با اینکه یکسری خودروها با شمارگان بالا تولید می شوند باید داخلی سازی مبنا قرار گیرد و در برخی ازخودروها که شمارگان کم است بحث مونتاژ باید مورد توجه قرار گیرد.
براین اساس می توان ۷۰ درصد محصولات خودروسازان را به سمت تولید داخل و محصولات پر شمارگان سوق داد که بین ۸ تا ۱۰ مدل تولید خودرو را شامل می شود. تنوع بیش از این حد برای خودروسازان منطقی نیست.