طرح فروش اقساطی خودرو کارساز شد و پس از ۴ روز، شرایط را برای خالی‌شدن انبار خودروسازان فراهم کرد.
با وجود اين شائبه فروش برخي از اين خودروها به صورت وكالتي و بهره‌برداري از مبلغ وام خودرو در بازارهاي ديگر وجود دارد. از طرف ديگر اين سؤال مطرح است كه ميزان اعتبار اين طرح تا چه زماني مي‌تواند نياز متقاضيان را پوشش دهد. ثبت‌نام بيش از 100هزار نفر براي خريد خودرو از خودروسازان داخلي در شرايطي كه ركود در اين بازار حرف اول را مي‌زد، فصل جديدي در اجراي سياست‌هاي اقتصادي رقم زده است.
تحريك تقاضا از طريق افزايش قدرت خريد متقاضيان نتيجه داد تا شايد سياستگذاران را به فكر تلاش براي احياي اساسي قدرت خريد از دست رفته در طبقات جامعه فرو ببرد. در اين شرايط پيشنهاد اجراي چنين طرح‌هايي در مورد بازارهاي ديگر ازجمله مسكن و ساير كالاهاي اساسي مطرح شده است.
خودروسازان كه تا پيش از اين از بحران تقاضا گلايه داشتند و موجودي انبارهاي خود را 80تا 100هزار دستگاه خودرو برآورد مي‌كردند، طي 4روز موفق شدند با اعطاي وام به ميزان 80درصد قيمت خودرو، متقاضيان را به بازار بكشانند. آخرين آمارها نشان مي‌دهد كه تا روز پنجشنبه هفته گذشته 102هزار نفر در طرح خريد قسطي خودرو ثبت نام كرده‌اند و 91هزار خودرو از مجموعه خودروسازي‌هاي سايپا و ايران‌خودرو به فروش رسيده است.
بر اين اساس ايران خودرو در پايان چهارمين روز اجراي طرح پرداخت تسهيلات 25ميليون توماني فروش خودرو 52هزار و 900نفر پيش‌ثبت‌نام داشته است كه از اين رقم 41هزار و350نفر وجوه خود را واريز كرده‌اند. گروه خودروسازي سايپا نيز در پايان روز چهارم اجراي اين طرح 49هزار و700خودرو را فروخته است. وزارت صنعت، عصر روز پنجشنبه در اطلاعيه‌اي آمار فروش خودرو در طرح وام 25ميليون توماني تا ظهر اين روز را 86هزار و 400خودرو اعلام كرده بود.
تاظهر روز پنجشنبه بيشترين ثبت نام متعلق به پرايد با 20هزار و پژو 405با 16هزار دستگاه بوده است. وزارت صنعت اعلام كرده در هفته جاري آمار دقيق‌تري از نوع خودروهاي ثبت نامي، ارزش ريالي و ديگر اطلاعات مربوط به اين طرح منتشر مي‌شود.
خط اعتباري تا چه زماني دوام مي‌آورد
مدت زمان اجراي بسته جديد اقتصادي كه به‌منظور تحريك تقاضا طراحي شده و طبق گفته مشاور اقتصادي رئيس‌جمهور تنها نقش يك مُسكن را دارد، 6ماه اعلام شده است. با اين حساب اعطاي وام خودرو و كارت اعتباري تا ارديبهشت‌ماه سال آينده ادامه خواهد يافت اما با توجه به استقبال متقاضيان خودرو و همچنين آغاز تدريجي اعطاي كارت اعتباري 10ميليون توماني خريد كالاي ايراني، شائبه‌هايي نسبت به محدوديت اعتبار اين طرح و توقف آن پيش از ارديبهشت‌ماه سال آينده ايجاد شده است.
هنوز رقم دقيقي از سقف اعتبار موجود براي ارائه در اين طرح اعلام نشده است. طبق آنچه در بسته دولت طراحي شده، قرار است بانك مركزي با آزادكردن بخشي از سپرده قانوني بانك‌ها، اين اعتبار را فراهم كند. برخي مجموع اين اعتبار را 12هزار ميليارد تومان برآورد كرده‌اند و برخي نيز از ارقامي حدود 30هزار ميليارد تومان سخن مي‌گويند.
بانك مركزي اما آماري را اعلام نكرده و بيان داشته كه با توجه به عملكرد بانك‌ها و همچنين شرايط اقتصادي ميزان آزادسازي سپرده قانوني را بين 10تا 13درصد تنظيم خواهد كرد بر اين اساس نمي‌توان برآورد دقيقي از ميزان اعتبار اين طرح داشت. تا‌كنون با احتساب فروش 100هزار خودرو و ميانگين پرداخت 20ميليون تومان وام براي هر خودرو، 2هزار ميليارد تومان اعتبار در اين بخش هزينه خواهد شد كه هنوز با برآوردهاي موجود از اعتبار تزريق شده به اين طرح فاصله دارد.با وجود اين موجودي برخي خودروها در انبار خودروسازان به صفر رسيده است و فروش آن از سوي خودروسازان بسته شده است. هم اكنون نمايندگي‌هاي فروش خودرو امكان فروش همه خودروها را ندارند.
تحول در آمار فروش خودروسازان
استقبال از اين طرح به حدي بود كه برخي خودروها به اتمام رسيده و فروش آن بسته شده است. آمارهاي رسمي از فروش خودرو طي 6ماه نخست امسال و قبل از آغاز طرح فروش قسطي نشان مي‌دهد كه خودروسازي سايپا در نيمه اول سال 126هزار دستگاه فروخته است و پارس خودرو نيز فروش 49هزار دستگاه را طي 6ماه تجربه كرده است. بر اين اساس مجموع فروش اين گروه خودروسازي به 175هزار دستگاه رسيده بود. ايران خودرو نيز در نيمه اول سال 216هزار دستگاه فروخته است. با اين حساب طي 6ماه 391هزار دستگاه در گروه سايپا و ايران خودرو فروخته شده است.
فروش خودروسازان از تابستان امسال افت قابل ملاحظه‌اي را تجربه كرده بود اما با اجراي طرح فروش اعتباري براي نيمه دوم امسال طي 4روز به اندازه يك سوم آنچه طي 6ماه فروخته شده بود، به فروش رسيده است.
بازار دست دوم‌ها
افزايش تقاضا براي خريد خودروي صفر به‌صورت قسطي موجب شده تا صف فروش خودروهاي دست دوم طولاني شود. طبق برآورد فعالان بازار خودرو، طي روزهاي اخير مراجعه براي فروش خودروهاي دست دوم افزايش يافته چراكه افراد قصد دارند با فروش خودروي خود از امكانات اعتباري جديد و خريد خودروي صفر بهره ببرند.
با اين حساب و با افزايش عرضه خودروهاي دست‌دوم، قيمت اين خودروها كاهش خواهد يافت. طبق گزارش خبرآنلاين، نمايشگاه‌داران عنوان مي‌كنند كه در روزهاي گذشته مراجعه مردم براي فروش خودروها تا حدي افزايش يافته است. اين در شرايطي است كه بازار خودرو در ماه‌هاي گذشته در ركود به سر مي‌برد و خريد و فروش خودرو در حداقل ممكن قرار داشت. فعالان بازار خودرو پيش‌بيني مي‌كنند با اين شرايطي كه به‌وجود آمده، در ماه‌هاي آينده خريد و فروش خودروهاي صفر و كاركرده افزايش يابد.