رئیس یکی از مراکز بزرگ شماره‌گذاری خودرو در تهران توضیحاتی درباره میزان مراجعات به مراکز تعویض پلاک فرایند تعویض پلاک و اقدامی که مالکان در صورت دزدیده شدن پلاک باید انجام دهند، ارائه داد.
تعویض پلاک فرایندی است که هنگام خرید یا فروش خودرو باید انجام شود تا مالکیت خودرو به طور رسمی به نام خریدار ثبت شود. این فرایند در مراکز شماره‌گذاری انجام می‌شود و شامل ارائه مدارک کامل، بررسی اصالت خودرو و صدور پلاک جدید است.
در روزهای اخیر، برخی شایعات در فضای مجازی از کاهش چشمگیر مراجعات به مراکز تعویض پلاک، به‌ویژه در پی جنگ ۱۲ روزه ایران و رژیم صهیونیستی خبر داده‌اند. برای بررسی صحت این ادعاها، خبرنگار مهر به یکی از مراکز شماره‌گذاری خودرو رفت و از سرهنگ حسن خدایار، رئیس مدیر فنی این مرکز درباره وضعیت واقعی مراجعات و روند تعویض پلاک پرس‌وجو کرد. جزئیات این گفتگو به شرح ذیل است:
آیا میزان مراجعات به مراکز تعویض پلاک کاهش یافته است؟
برخلاف آنچه در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده، هیچ کاهش معناداری در میزان مراجعه نداشتیم. حضور مردم در مراکز تعویض پلاک مثل گذشته ادامه دارد. نوسانی که برخی از آن صحبت میکنند، بیشتر روانی و متأثر از فضای رسانه‌ای است تا واقعیت‌های میدانی.
آیا بازار خودرو دیگر مثل قبل برای دلالان جذاب نیست و این موضوع دلیل کاهش مراجعه است؟
به‌طور طبیعی، بخشی از متقاضیان نقل و انتقال خودرو را افرادی تشکیل می‌دهند که واسطه‌گر هستند یا به‌دلیل نوسانات اقتصادی، ترجیح می‌دهند سرمایه خود را به خودرو تبدیل کنند. با کاهش حاشیه سود میان قیمت کارخانه و بازار آزاد، این افراد انگیزه لازم برای حضور در بازار خودرو را از دست داده و ترجیح می‌دهند سرمایه خود را به بازارهای دیگر منتقل کنند.
مراحل تعویض پلاک از ابتدا تا انتها به چه صورت است؟
در نخستین مرحله، خریدار باید در سامانه سخا (سامانه خدمات الکترونیک انتظامی) ثبتنام کند، ثبت اطلاعات هویتی و ثبت نشانی محل سکونت از مراحل این ثبتنام است، پس از ثبت نشانی در سامانه سخا و جهت تأیید نشانی پستی مأمور پست جهت تأیید صحت آدرس ثبت‌شده به محل مراجعه می‌کند یا با ارسال پیامک، فرایند تأیید آدرس را اطلاع می‌دهد.
پس از تأیید آدرس در سامانه، امکان دریافت نوبت اینترنتی برای مراجعه به مرکز تعویض پلاک فراهم می‌شود. در این مرحله فروشنده یا مالک باید تمامی دیون دولتی مربوط به خودرو را پرداخت کرده باشد. در روز نوبت تعیین‌شده، خریدار به همراه فروشنده (یا با وکالت رسمی از دفترخانه)، با همراه داشتن مدارک لازم به مرکز تعویض پلاک مراجعه میکنند. در مرکز، خودرو توسط کارشناسان از نظر اصالت، بررسی می‌شود. پلاک فعلی از خودرو فک می‌شود، پس از آن در باجه مربوطه ادامه فرایند انجام می‌شود. پس از تحویل برگ سبز جدید، خریدار به انبار پلاک جهت دریافت پلاک جدید مراجعه می‌کند. و در نهایت پلاک جدید برای وی نصب می‌شود.
فرایند تعویض پلاک چقدر زمان می‌برد؟
اگر مدارک کامل باشد و خودرو از نظر اصالت مشکلی نداشته باشد، کل فرایند تعویض پلاک در حدود ۴۰ دقیقه انجام می‌شود. ساخت پلاک جدید هم در مراکز فعلی حدود ۳۰ دقیقه زمان می‌برد. با گسترش خدمات اینترنتی، این زمان در آینده کمتر هم خواهد شد.
اصالت خودرو شامل چه مواردی است؟
تطابق شماره شاسی با سند خودرو، تطابق شماره موتور با اسناد مالکیت، بررسی تغییرات غیرمجاز در بدنه یا قطعات اصلی، تشخیص سرقتی یا اوراقی نبودن خودرو، بررسی اصالت پلاک
بررسی نداشتن دستکاری در شماره‌ها (موتور یا شاسی)، وضعیت ظاهری و فنی کلی خودرو همگی از موارد اصالت خودرو است.
کدام بخش‌های خدمات تعویض پلاک اینترنتی و غیر حضوری شده‌اند؟
تمامی مراحل فرآیند به‌صورت اینترنتی انجام می‌شود، به‌جز بررسی اصالت خودرو، فک پلاک فروشنده و تحویل و نصب پلاک برای خریدار و فرایند تحویل سند سبز مالکیت.
اگر در زمان مراجعه فرد برای تعویض پلاک، خلافی پرداخت‌نشده‌ای ثبت شده باشد، چه می‌شود؟
اگر شهروندی هنگام مراجعه متوجه شود که خلافی جدیدی بعد از انجام وکالت در دفترخانه ثبت شده و پرداخت نشده، امکان پرداخت آن در همان مرکز تعویض پلاک از طریق دستگاه کارت‌خوان وجود دارد که فرایند تعویض پلاک معطل نمی‌ماند.
پلاک‌های غیرفعال تا چه زمانی در مراکز تعویض پلاک نگهداری می‌شود؟
پلاک‌های غیرفعال تنها تا یک سال در مراکز تعویض پلاک نگهداری می‌شوند و در صورت مراجعه نکردن مالک، پس از پایان این مدت، مالکیت وی نسبت به پلاک سلب شده و پلاک مذکور به عنوان پلاک صفر، مجدداً وارد چرخه شماره‌گذاری خواهد شد.
اگر پلاک خودرو دزدیده یا گم شود، چه باید کرد؟
در صورت مفقودی یا سرقت یک پلاک (تک پلاک)، مالک خودرو می‌تواند صرفاً با اعلام موضوع از طریق سامانه ۱۱۰ و به همراه مدارک شناسایی و مدارک خودرو به یکی از مراکز تعویض پلاک مراجعه کند. در این حالت، نیازی به مراجعه حضوری به کلانتری یا دریافت برگه از آنجا نیست.
اما در صورت مفقودی یا سرقت هر دو پلاک (جفت پلاک)، علاوه بر اعلام موضوع از طریق سامانه ۱۱۰، مالک موظف است به کلانتری مراجعه کرده و برگه تأییدیه دریافت کند، سپس با مدارک لازم به مرکز تعویض پلاک مراجعه نماید.