آیا باید فرمان خودرو حتماً دایره باشد؟ ایلان ماسک مدیر عامل تسلا فرمان «یوغ شکل» را در محصول جدید این شرکت معرفی کرده است. این فرمان جدید، کمتر از فرمان های عادی جلوی دید راننده را می گیرد.
درست است که چرخ را از نو اختراغ نمی کنند اما تسلا می خواهد فرمان خودرو را از نو بسازد. اما آیا چنین اختراعی لازم است؟ آیا به قدر کافی ایمن است؟
البته این فرمان یوغ شکل yoke-shaped در سدان فوق لاکچری مدل اس تسلا نصب می شود. این فرمان بیشتر شبیه به بازی های کامپیوتری است. ایلان ماسک می گوید نه تنها زیباتر از فرمان های عادی و متعارف است بلکه کیلومتر شمار و صفحه نمایش های روی داشبورد در فرم یوغ شکل بهتر دیده می شوند. این نافرمانی از اصول و قواعد در فرمان خودرو جدیدترین تغییری است که ماسک در صنعت خودرو معرفی کرده است. ایلان ماسک در توییتر خود نوشت: «من یوغ را دوست دارم. فرمان دایره ای، هم کسل کننده است هم جلوی دید را می گیرد.»
برخی از ناظران اعتقاد دارند که رانندگی را خطرناک می کند. 10 تن از کارشناسان کانزومر ریپورتس Consumer Reports بعد از تست یک هفته ای این فرمان جدید در خودرو به این نتیجه رسیدند که این فرمان فاصله زیادی با هنجارهای کنونی دارد چون بارها فرمان از دست شان خارج شده است.
البته این را هم باید گفت که تسلا اولین خودروسازی نیست که ایده فرمان شبیه کابین هواپیما را آزمایش می کند. یکی از جدیدترین موارد تویوتای شاسی بلند برقی bZ4X است. اما این خودرو هنوز به تولید انبوه نرسیده و اسکات وزین Scott Vazin سخنگوی تویوتا گفته است که اواسط سال 2022 این خودرو وارد بازار آمریکا می شود و فرمان آن هم عادی است.
از نظر برخی از مردم طراحی یوغ شکل فرمان، به آن چهره ای آینده گرا می دهد مخصوصاً که ظاهر آن شبیه فناوری های نو و جدید است. حتی مدیر ارشد کانزومر ریپورتس، جیک فیشر Jake Fisher هم اذعان دارد که یوغ شکل آینده گرا است و دید بهتری نسبت به جلو و داشبورد به راننده می دهد و می گوید: «اما همین دو مزیت در مقایسه با مضرات آن بسیار کم اهمیت است چون از اساس با کنترل خودرو سر و کار دارد. در برخی از مواقع کنترل خودرو را بسیار دشوار می کند.» این موضوع با ایمنی سر و کار دارد و هنگام دور زدن گاهی خلاء جدی ایجاد می شود و جایی که باید دست روی فرمان قرار گیرد خالی حس می شود و بدتر از همه راننده مجبور می شود یک نیم نگاهی به فرمان بیندازد تا دوباره آن را به دست بگیرد و این کار به ایمنی صدمه می زند.
تسلا که اصلا به روابط عمومی و تبلیغات اعتقادی ندارد، به طور طبیعی به این انتقادات پاسخی نمی دهد. تنها پاسخ به این پرسش ها توییت های جسته و گریخته ای است که خود ایلان ماسک در توییتر خود منتشر می کند. در ماه ژوئن ماسک نوشته بود که چند وقتی است که با آن رانندگی می کند و به آن عادت کرده است.
جیسن لوین Jason Levine مدیر «مرکزی برای ایمنی خودرو» Center for Auto Safety انتقاد کرده و می گوید تسلا حتی به خود زحمت نداده که رانندگان این خودرو را برای تغییری به این مهمی آماده سازد. حالا باید منتظر ماند که مردم پیامدهای آن را در زمان حقیقی خودشان تجربه کنند.
کانزومر ریپورتس در گزارش خود از تست این فرمان جدید گفته است که راننده باید به تدریج یاد بگیرد بدون نگاه کردن به این فرمان، جای بوق و راهنما را در ذهن مجسم کند چون به طور کامل با فرمان های عادی و عادت های مردم فرق دارد. مخصوصاً هنگام دنده عقب استفاده از اهرم چراغ راهنما دشوار می شود و راننده را دچار سردرگمی می کند.
فیشر می گوید نوآوری های ایلان ماسک تحسین برانگیز است اما بهتر است کمی از سرعت خود بکاهد. «بله تسلا می خواهد به تدریج تکیه و نیاز ما به فرمان را کاهش دهد و به تدریج حذف کند اما ما هنوز به چنین پیشرفتی دست پیدا نکرده ایم.» مثال ساده آن این است که آیفون پیش از آن که فناوری های هدفون بلوتوثی را به کمال برساند، جک هدفن های سیمی را در آیفون حذف کرده بود.
فیشر می گوید: «برخی از خودروهای مسابقه ای فرمان یوغ شکل دارند اما این خودروها نیازی به دور زدن با دو دست ندارند. فرمان یوغ شکل تا زمانی که مجبور نباشید دستتان را از روی فرمان بردارید هیچ مشکلی ندارد. اما زمان هایی می رسد که برای دور زدن به هر دو دست نیاز است.»
براساس دستورالعمل های قدیمی می گفتند که باید دو دست روی ساعت 2 و 10 [تشبیه فرمان خودرو به ساعت] قرار گیرد. بعدها این قانون به ساعت 3 و 9 تغییر پیدا کرد. چه اشکالی دارد هر از گاهی قوانین هم تغییر کنند.