استاندارد آلایندگی یورو ۵ سال ۲۰۰۹ در کشورهای عضو اتحادیه اروپا استفاده شد و قرار بود در ایران از سال ۱۳۹۰ بهبعد اجرایی شود؛ ولی درعمل با موانع زیادی روبهرو شد.
پدیده آلودگی هوا که با ورود خودروها به خیابانها در قرن بیستم ظاهر شد، امروز به یکی از دغدغههای اصلی دوستداران محیطزیست تبدیل شده است. در سالهای اولیه، خودروسازان فقط به فکر تولید خودروهای بزرگتر و مدرنتر بودند و به نرخ تولید آلایندهها و آنچه بر سر محیطزیست میآید، توجه چندانی نمیکردند.
با افزایش خودروها و مشاهده مطالعات جوّی که از افزایش آلایندهها خبر میداد، دولتها و نهادهای قانونگذاری در سراسر جهان برای کاهش میزان انتشار آلایندههای خودروها دست به کار شدند. بهموازات این اتفاقات، اتحادیه اروپا نیز با هدف مهار آلودگی ناشی از وسایل نقلیه و خودروها، استانداردی برای انتشار گازهای آلاینده خودروهای فروختهشده در کشورهای اتحادیه اروپا تدوین کرد که به استانداردهای آلایندگی یورو معروف است.
استانداردهای آلایندگی اروپا میزان بیشینه مجاز برای انتشار گازهای آلاینده خودروهای جدید فروختهشده در کشورهای اتحادیه اروپا را تعریف میکند. این استاندارد انتشار اکسیدهای نیتروژن (NOx)، هیدروکربنها (THC)، هیدروکربنهای بدون متان (NMHC)، مونوکسیدکربن (CO) و ذرات معلق (PM) را شامل میشود. ناگفته نماند برای انواع مختلف خودرو استانداردهای گوناگونی در نظر گرفته شده است.
استانداردبودن پیشرانه با آزمایش آن در چرخه آزمون معینی بررسی میشود. پیشرانههای نامنطبق با این استاندارد در اروپا فروختنی نیستند؛ اما استانداردهای جدید برای خودروهای قبلی اعمال نمیشود. هیچ اجباری در بهکارگیری فناوری خاصی برای خودروها وجود ندارد؛ اگرچه برای تعیین استاندارد، قابلیتهای فناوریهای دردسترس در نظر گرفته میشود. مدلهای کاملا جدید فناوریهای خودرو باید چدیدترین استانداردها را رعایت کنند؛ اما درصورت ایجاد تغییر اندک در فناوری در حال تولید، میتواند با همان استاندارد قبلی کار کند.
در اتحادیه اروپا، ناوگان حملونقل جادهای ۲۰ درصد از کل دیاکسیدکربن را منتشر میکنند که سهم خودروهای سواری از آن ۱۲ درصد است. در پیمان کیوتو، کاهش ۸ درصدی از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۱۲ برای انتشار این گاز تعیین شد. نسبت مشارکت حملونقل جادهای برای انتشار گاز دیاکسیدکربن بهتندی روبهافزایش بود و از ۲۱ درصد در سال ۱۹۹۰ به ۲۸ درصد در سال ۲۰۰۴ رسید؛ اما تاکنون محدودیتی برای انتشار دیاکسیدکربن خودروها تعیین نشده است.
امروزه، سهم حملونقل جادهای اروپا در انتشار این گاز درمقایسهبا کل انتشار در دنیا ۳٫۵ درصد برآورد میشود؛ البته باید اطلاعات هر خودرو به مشتریان داده شود تا مشتریان بتوانند برای خرید تصمیمگیری کنند. در انگلستان، این اطلاعات با تصاویر رنگی نمایش داده میشوند تا عموم مردم متوجه شوند.
مراحل استانداردهای آلایندگی اروپا
در اتحادیه اروپا، استانداردهای سوخت یورو ۱، یورو ۲، یورو ۳، یورو ۴ و یورو ۵ برای خودروهای سبک وجود دارد و برای خودروهای سنگین بهجای عدد، از شمارههای رومی استفاده میشود (یورو I، یورو II و غیره). درادامه به خلاصهای از استانداردها و زمان اجرا در اتحادیه اروپا و وسایل نقلیه هدف اشاره میشود:
یورو ۱ (۱۹۹۳) برای خودروهای سواری و تراکتورهای سبک
یورو ۲ (۱۹۹۶) برای موتورسیکلت
یورو ۳ (۲۰۰۰) برای موتورسیکلت
یورو ۴ (۲۰۰۵) برای همه وسایل نقلیه
یورو ۵ (۹-۲۰۰۸) برای وسایل نقلیه مسافری و تجاری سبک
یورو ۶ (۲۰۱۴) برای وسایل نقلیه مسافری و تجاری سبک
در زمینه سوختها، رهنمودهای زیستسوخت یا سوخت زیستی (Biofuel) سال ۲۰۰۱ میگوید ۵٫۷۵ درصد سوخت فسیلی باید تا پایان سال ۲۰۱۰ با سوخت زیستی جایگزین شود.
استاندارد یورو 5 چیست؟
دستورالعملهای استانداردهای آلایندگی یورو در سال ۲۰۰۹ با تدوین استاندارد آلایندگی یورو ۵ مجددا شکل تازهای به خود گرفت و آلایندگی ذرات معلق PM نیز به عوامل بررسیشده اضافه شد. طبق این استاندارد، استفاده از فیلتر DPF در تمامی خودروهای دیزلی اجباری است. این فیلترها قابلیت جذب ۹۹ درصد ذرات جامد را دارند. همچنین برای نخستینبار در استاندارد یورو ۵، خودروهای بنزینی مجهز به پیشرانههای GDI نیز به استفاده از فیلتر ذرات معلق ملزم شدند.