در‌حالی‌که وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنان آمار تولید خودرو را منتشر نمی‌کند، گزارش ارائه‌شده از سوی خودروسازان به بورس نشان می‌دهد آنها در پنج ماه نخست امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش تیراژ را در محصولات سواری تجربه کرده‌اند.
بر این اساس، در مجموع ۳۲۰ هزار و ۳۳۹ دستگاه انواع محصول سواری را تا پایان مرداد امسال به تولید رسانده‌اند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود ۲۷ درصد کاهش را نشان می‌دهد. در این بین، سایپا توانسته با تولید ۱۴۶ هزار و ۳۴۸ دستگاه انواع محصول سواری طی پنج ماه نخست امسال، به بزرگ‌ترین خودروساز کشور (از حیث تیراژ) تبدیل شود. این میزان تولید البته کاهش ۴/ ۱۱ درصدی را در مقایسه با پنج ماه ابتدایی سال گذشته برای نارنجی‌های جاده مخصوص به‌دنبال داشته است. زیرمجموعه این شرکت یعنی پارس‌خودرو نیز تیراژی ۳۹ هزار و ۱۴۵ دستگاهی تا پایان مرداد امسال از خود به جا گذاشته که نسبت به پنج ماه ابتدایی سال گذشته ۵۰ درصد افت را نشان می‌دهد.
از ایران‌خودرو نیز خبر می‌رسد این شرکت طی پنج ماه امسال تیراژی ۱۳۶ هزار و ۳۰۷ دستگاهی را به ثبت رسانده که نشان می‌دهد در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته ۳۰ درصد کاهش داشته است. ایران‌خودرو همواره در این سال‌ها تولید بالاتری نسبت به رقیب نارنجی‌پوش خود داشته، اما در حال‌حاضر این سایپا است که عنوان پرتیراژترین خودروساز داخلی را یدک می‌کشد. این احتمال وجود دارد که جا ماندن ایران‌خودرو از سایپا، به‌دلیل تمرکز این شرکت روی تکمیل خودروهای ناقص باشد. هرچند سایپا نیز تمرکز خود را روی تکمیل ناقص‌ها گذاشته، اما به هر حال ایران‌خودرویی‌ها تنوع محصول بیشتری داشته و طبعا مشکلات زیادتری در مقایسه با سایپا برای تامین قطعات دارند. وزارت صنعت، معدن و تجارت تا همین دو، سه ماه پیش اصرار داشت خودروسازان تیراژ را به هر شکل ممکن بالا ببرند، حتی اگر بخشی از محصولات به‌صورت ناقص تولید شود. این سیاست وزارت صمت هرچند آمار تولید را روی کاغذ بالا برد، اما نتیجه آن دپوی ده‌ها هزار خودروی ناقص در پارکینگ خودروسازان بود. در آن مقطع، خودروسازان بخش قابل‌توجهی از تولید هر روز خود را به‌دلیل کمبود قطعات، به اصطلاح انبار می‌کردند و منتظر می‌ماندند تا قطعات تامین و ناقصی‌ها تکمیل شود. ازآنجاکه امکان تجاری‌سازی و عرضه خودروهای ناقص به بازار وجود نداشت، خودروسازان نمی‌توانستند از همه ظرفیت تولید خود برای پاسخگویی به تعهدات ایجاد شده به‌خصوص معوقه‌ها، استفاده کنند و این موضوع صدای اعتراض مشتریان را درآورد. در نهایت اما وزارت صنعت تصمیم گرفت سیاست خود را تغییر داده و خودروسازان را ملزم کند تمام توان خود را روی تولید محصولات به‌صورت کامل بگذارند. طبق اعلام خودروسازان و سیاست جدید وزارت صنعت، طبعا دیگر نباید خودرویی ناقص در ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو طی دو ماه گذشته تولید شده باشد. البته خودروسازان اخیرا اعلام کرده‌اند ادامه سیاست تولید خودروها به‌صورت کامل، بستگی به تامین نقدینگی به‌خصوص در بخش ارزی (بابت تهیه قطعات موردنیاز) دارد.
اما گزارش ارائه شده توسط خودروسازان به بورس نشان می‌دهد تیراژ ماهانه آنها در مرداد امسال و نسبت به ماه قبل از آن کاهش پیدا کرده است. بررسی آمار ماهانه خودروسازان بزرگ نشان می‌دهد تیراژ محصولات سواری آنها در مرداد ۶۰ هزار و ۷۴۷ دستگاه بوده که در مقایسه با تیر ماه ۶/ ۷ درصد کاهش را نشان می‌دهد. در این بین، ایران‌خودرو طی مرداد امسال تیراژی ۲۹ هزار و ۲۱۵ دستگاهی را به ثبت رسانده و سایپا نیز توانسته ۲۴ هزار و ۶۲۰ دستگاه انواع خودرو سواری را تولید کند. همچنین پارس‌خودرویی‌ها نیز توانسته‌اند ۶ هزار و ۹۱۲ دستگاه محصول را در دومین ماه تابستان به تولید برسانند. خودروسازان در هفته آخر مرداد امسال به تعطیلات تابستانی رفتند و این موضوع به نوبه خود بر تیراژ آنها اثر منفی گذاشته است. البته برخی شرکت‌های خودروساز اعلام کردند با وجود تعطیلات تابستانی، به تکمیل خودروهای ناقص خود در این مدت مشغول بوده‌اند.
افزایش تولید رانا و ۲۰۰۸
سری اما به جزئیات آمار تولید خودروهای سواری در پنج ماه امسال بزنیم و ببینیم تیراژ محصولات مختلف چه افت و خیزی را تجربه کرده است. طبق آمار اعلامی، ایران‌خودرویی‌ها تنها در تولید دو محصول خود آماری مثبت را به ثبت رسانده و سایر خودروهای سواری این شرکت کاهش تولید را نسبت به پنج ماه سال گذشته تجربه کرده‌اند. آمار منتشرشده در بورس نشان می‌دهد، در بین محصولات ایران‌خودرو، گروه پژو این شرکت کاهش ۲۸درصدی را در پنج ماه نخست امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده است. بر این اساس، در مجموع ۸۶ هزار و ۷۷۴ دستگاه انواع پژو (منهای مدل ۲۰۰۸) در ایران‌خودرو به تولید رسیده است که احتمالا بیشترین تیراژ مربوط به ۲۰۶ بوده است. در آمار ارائه شده، مشخص نیست مدل‌های مختلف پژوشامل ۲۰۶، ۴۰۵، ۲۰۷ و پارس هر کدام چند دستگاه تیراژ داشته‌اند، با این حال با توجه به روند قبلی، این احتمال که تولید ۲۰۶ از سایر مدل‌ها بیشتر بوده باشد، بالاتر است. آبی‌های جاده مخصوص اما در تولید سمند هم با کاهش تولید مواجه شده‌اند. بنابر آمار منتشرشده، این شرکت طی پنج ماه ابتدایی امسال، ۱۵ هزار و ۳۱۸ دستگاه انواع سمند را تولید کرده که نشان می‌دهد تیراژ این محصول در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۶/ ۲۷ درصد کاهش داشته است. ایران‌خودرویی‌ها مشخص نکرده‌اند هر کدام از سایت‌های تولیدکننده سمند، چه تیراژی از این محصول را طی پنج ماه ابتدایی امسال به ثبت رسانده‌اند.
اما آن‌طور که آمار تولید منتشرشده روایت می‌کند، ایران‌خودرو در تولید دنا نیز با افت مواجه شده اما توانسته تیراژ رانا را بالا ببرد. طبق آمار منتشره، در پنج ماه نخست امسال ۱۱ هزار و ۹۳۷ دستگاه دنا در ایران‌خودرو تولید شده که افت ۵/ ۴۰ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال ۹۷ در پی داشته است. این در حالی است که دیگر محصول ایران‌خودرو یعنی رانا ۲/ ۶۰ درصد رشد تیراژ را به خود می‌بیند. بنابر آمار منتشره، ایران‌خودرو تیراژی ۲ هزار و ۴۹۷ دستگاهی را تا پایان مرداد امسال به نام رانا ثبت کرده است. نگاهی هم بیندازیم به محصولات مونتاژی ایران‌خودرو، محصولاتی که تیراژ آنها پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها علیه صنعت خودرو، نزولی شده است. آن‌طور که آمار می‌گوید، آبی‌های جاده مخصوص در پنج ماه ابتدایی امسال تنها ۱۲۰ دستگاه سوزوکی گرند ویتارا مونتاژ کرده‌اند. این آمار نشان می‌دهد تولید شاسی‌بلند مونتاژی و ژاپنی ایران‌خودرو در مقایسه با پنج ماه ابتدایی سال گذشته ۵/ ۹۲درصد افت کرده است. ویتارا البته در حال‌حاضر دیگر در ایران‌خودرو مونتاژ نمی‌شود؛ زیرا شرکت ژاپنی ارسال قطعات این محصول به ایران را به‌دلیل تحریم متوقف کرده است.
طبق آمار ارائه شده به بورس اما ایران‌خودرو توانسته دو هزار و ۷۲۱ دستگاه‌هایما را مونتاژ کند. با توجه به این آمار، تیراژ شاسی‌بلند چینی ایران‌خودرو در پنج ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵/ ۶۲ درصد افت را نشان می‌دهد. دیگر محصول چینی ایران‌خودرو به نام دانگ‌فنگ هم افت تولید را در بازه زمانی تحت بررسی به خود می‌بیند. دانگ‌فنگ آماری دو هزار و ۱۳۱ دستگاهی را تا پایان مرداد امسال به ثبت رسانده که نشان می‌دهد در مقایسه با پنج ماه ابتدایی سال گذشته، ۶/ ۸۰ درصد افت کرده است.اما سری هم به پژو ۲۰۰۸، محصول پسابرجامی ایران‌خودرو بزنیم، خودرویی که ظاهرا تولید داخل آن در دستور کار آبی‌های جاده مخصوص قرار دارد. بنابر آمار اعلامی، ایران‌خودرویی‌ها طی پنج ماه ابتدایی امسال ۴ هزار و ۱۰۹ دستگاه پژو ۲۰۰۸ را به تولید رسانده‌اند و با این حساب، تولید این محصول نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۴ درصد افزایش یافته است.
تیراژ پراید مثبت شد
به سایپا برویم و ببینیم این شرکت چه آماری در تولید محصولات خود طی پنج ماه ابتدایی ۹۸ به جا گذاشته است. طبق آمار ارائه‌شده به بورس، سایپایی‌ها در تولید سراتو که محصولی مونتاژی و تحت لیسانس کیاموتورز کره است، با افت تولید مواجه شده‌اند. بر این اساس تا پایان مرداد امسال ۳ هزار و ۶۳۰ دستگاه سراتو مونتاژ شده که در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته، ۵۶ درصد افت را نشان می‌دهد. در بین دیگر محصولات سایپا، تیبا ۶۴ هزار و ۵۹۳ دستگاه تیراژ در پنج ماه نخست امسال داشته و در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته ۱۰ درصد کاهش را تجربه کرده است. به‌نظر می‌رسد بخشی از آمار تیبا را ساینا تشکیل می‌دهد؛ خودرویی که روی پلت فرم تیبا ساخته شده است. اما براساس آمار موجود، تولید پراید نیز در پنج ماه ابتدایی سال جاری نزول کرده است. طبق صورت‌های مالی ارائه شده به بورس، سایپایی‌ها ۱۱۱ هزار و ۶۷۱ دستگاه از این محصول را به تولید رسانده‌اند.این رقم نشان می‌دهد تولید پراید نسبت به پنج ماه ابتدایی سال ۹۷، چیزی حدود ۴/ ۵ درصد افزایش پیدا کرده است. تیراژ ثبت شده برای پراید، شامل کل تولیدات این محصول در سایپا و پارس‌خودرو طی پنج ماه ابتدایی امسال است.
از تیبا و پراید بگذریم و نگاهی هم به محصولات مونتاژی چینی سایپا بیندازیم. طبق آمار اعلامی به بورس، پارس‌خودرو به‌عنوان زیرمجموعه سایپا تنها ۷۹ دستگاه برلیانس را به تولید رسانده تا نسبت به پنج ماه ابتدایی سال گذشته ۹۹ درصد افت را تجربه کند. گزارش‌ها نشان می‌دهد تولید برلیانس در گروه خودروسازی سایپا متوقف شده و این خودرو چینی دیگر جایی در جاده مخصوص ندارد، حداقل فعلا که خودروسازی درگیر تحریم است.
سایپایی‌ها اما دو محصول چینی دیگر را نیز به مونتاژ می‌رسانند که در این بین، چانگان تیراژی ۲ هزار و ۴۸۰ دستگاهی را طی پنج ماه ابتدایی امسال از خود به جا گذاشته و بنابراین ۵/ ۶۱ درصد افت را به خود می‌بیند. طبق آمار اما تولید دیگر محصول چینی سایپا یعنی آریو متوقف شده است. سایپا تا پایان مرداد امسال تنها ۱۲۰ دستگاه آریو را به تولید رسانده که نسبت به پنج ماه ابتدایی سال گذشته ۹۷ درصد افت را نشان می‌دهد.
آخرین نفس‌های رنو
نگاهی هم به اوضاع تولید خانواده ال-۹۰ در پنج ماه ابتدایی امسال بیندازیم تا مشخص شود این محصول رنو چه میزان افت را طی بازه زمانی موردنظر تجربه کرده است. آن‌طور که آمار ارائه‌شده به بورس می‌گوید، در مجموع تیراژ خانواده تندر۹۰ (شامل تندر معمولی، پارس‌تندر، تندر اتومات و ساندرو) طی پنج ماه ابتدایی امسال به چهار هزار و یک رسیده است. با این حساب، تیراژ اینخانواده در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۵/ ۸۸ درصد افت را به خود می‌بیند. اگر آمار تولید خانواده تندر ۹۰ را به‌صورت جداگانه بررسی کنیم، مشخص می‌شود هر دو شرکت ایران‌خودرو و پارس‌خودرو با افت تولید این محصول مواجه شده‌اند. بر این اساس، ایران‌خودرویی‌ها با توجه به تیراژ هزار و ۸۱ دستگاهی خود با افتی ۵/ ۸۵ درصدی مواجه شده‌اند. این خودروساز، تندر۹۰ را در مدل‌های معمولی و اتومات به تولید می‌رساند. طبق آمار، پارس‌خودرو نیز در پنج ماه نخست امسال دو هزار و ۹۲۰ دستگاه محصول مربوط به خانواده ال۹۰ را تولید کرده تا نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۷/ ۸۸ درصد افت را تجربه کند. این آمار شامل تندر۹۰، پارس‌تندر و ساندرو (در مدل‌های معمولی و استپ‌وی) می‌شود.