آب بندی کردن خودرو یکی از ابتدایی‌ترین اقداماتی است که هر شخصی پس از خرید خودرویی صفر کیلومتر، انجام می دهد. متاسفانه هر چی بیشتر به جلو می رویم این باور در بین مردم در حال شدت گرفتن است که دیگر در دنیای امروز و سطح تکنولوژی حالِ حاضر، نیازی به آب بندی نیست. البته افراد مسن تر، به دلیل تجربه بیشتر، معمولاً به آب بندی توجه بیشتری دارند. بالاخره حق با کدام گروه است؟ ما در این مطلب هر چه که باید و نباید بدانید را با شما به اشتراک می گذاریم تا برای همیشه خیالتان را از دانستنِ حقیقت راحت کنیم. با ما همراه باشید.
تصور کنید پس از کلی پس انداز و تلاش موفق شده اید خودروی مورد علاقه خود را بخرید. اکنون موعد آن شده که تمامی آرزوها و رویاهایتان را بر روی خودروتان پیاده کنید و از سواریِ آن لذت ببرید. اما با پدیده ای مواجه می شوید به نام آب بندی. از آنجایی که ادعا می شود سلامت و بقای خودروی صفر کیلومترتان را به چالش می کشد، حقیقتا برای هر فرد خودرو دوستی پدیده ای ترسناک و ضد حالی بزرگ است.
آب بندی که تنها برای خودروهای صفر کیلومتر کاربرد دارد، فرآیندهایی را شامل می شود که در آنها قطعات مختلف موتور با کارکردی نرم به صورت تدریجی به همدیگر عادت می کنند و در هماهنگی شان هماهنگ تر می شوند. مثلا رینگ های پیستون و دیواره سیلندر که همواره ارتباط تنگاتنگی با هم دارند، به منظور رسیدن به نظم و هماهنگی لازم و عملکرد بهینه باید مدتی بدون فشار وظایف خود را انجام دهند.
"این حرف ها چیه آقا، ماشینای جدید و مدل بالا، همشون اول تو کارخونه آب بندی میشن بعد میان بیرون"
اکنون وقت آن رسیده که به حرف هایی نظیر جمله فوق بپردازیم. احتمالا شما هم از این دست بسیار شنیده اید. در مجموع، جمله فوق، درست است اما دردی را دوا نمی‌کند.
اکثر خودروسازانِ امروزی (ترجیحاََ کشورمان را فاکتور بگیرید)، برای خدماتِ پس از فروشِ بهتر، و در نظر گرفتن این واقعیت که اکثریت مردم به دفترچه راهنما توجهی ندارند، قبل از تولید نهایی و فروش خودرو، یک بار عمل آب بندی را انجام می دهند. اما همانطوری که اشاره شد، این نکته دردی را دوا نمی کند. چون در مجموع آب بندی صرفاََ در راستای از بین بردن یک ریسک است: ریسکی با درصد پایین. بخصوص که اکنون با هم لیستِ مختصری را مرور می کنیم، از اتفاقا خودروسازان بزرگ و همچنین خودروهایی بزرگ (!)، که در دفترچه راهنمای محصولاتشان صراحتا به آب بندی در 1000 مایل (حدود 1600 کیلومتر) تاکید می کنند.
به عنوان نمونه بی ام ودر اکثر محصولاتش صراحتا قید می کند که نباید تا 2000 کیلومتر، دور موتور بالای 4500 دور بر دقیقه برود.
همچنین توجه داشته باشید که این موضوع از پایه و اساس غلط است که موضوعِ آب بندی فقط مخصوص خودرو های رده پایین و معمولی است. در راستای تصدیق این ادعا به یک مورد کمی خاص می پردازیم: نیسان جی تی آر را به عنوان یک سوپراسپرت قبول دارید؟
جی تی آر به مالکانش اجازه نمی دهد که تا 500 کیلومترِ اول، به پدال گاز بیش از نصف گنجایش اش فشار بیاورند و از آن مهمتر، دور موتور نباید از 3500 بالاتر برود.
تا دلتان بخواهد انواع و اقسام خودروهای مختلف با ملیت های گوناگون وجود دارند، که صراحتا قید کرده اند، انجام آب بندی اجتناب ناپذیر است. اکنون خودتان قضاوت کنید: برای خودرویی که هیچ اشاره ای نکرده به آب بندی، تصمیم به بی‌خیال شدن آن منطقی است؟ انتخاب با خودتان است. در نظر بگیرید که خودرو صفر کیلومتر است (دلتان می آید!؟)
همانطور که دیدید این موضوع صد درصد به مدل خودرو بستگی دارد. به عنوان مثال خودروی سوبارو به مصرف کنندگان توصیه کرده که برای 1000 مایلِ اول یعنی 1600 کیلومتر، در دور موتور پایین تر از 4000 رانندگی کنند. یا به عنوان نمونه ای دیگر، خودروی کوروت از شرکت شورلت، در این موضوع فراتر رفته و برای آب بندی این مدل از محصولاتش، دو مرحله در نظر گرفته: در مرحله اول که مربوط به 800 کیلومتر ابتدایی است، دور موتور نباید بالاتر از 4000 برود و دورِ دوم یعنی تا 2000 کیلومتر، تنها به فشار ندادن پدال گاز تا انتها خلاصه می شود.
از مدل ها و نمونه های مختلف که بگذریم، می توان به یک قاعده کلی برای خودروهای مختلف رسید. پس از ارزیابی، می توان این اظهار نظر را داشت که موتورهای مدرن تقریباً بعد از 1000 کیلومتر به روند عادی کار خود می رسند و این عدد برای خودروهای معمولی به 2000 کیلومتر می رسد.
همچنین به عنوان یک قاعده کلی برایِ دور موتور، در نظر بگیرید که موتورهای بنزینی نرخ رایجی تا 3500 دور بر دقیقه و موتورهای دیزلی تا 2500 دور در دقیقه دارند. اگر می‌خواهید فرمول کلی آن را بدانید، توجه کنید که حد مجاز، نصف میزان کل دور موتور است. به عنوان مثال اگر خودرویی تا 7000 دور بر دقیقه بازه ی دورِ موتورش است و پس از آن به ردلاین می رسد، در دورانِ آب بندی، نباید از عدد 3500 عبور کرد.
لازم به یادآوری است که با توجه به تفاوت کیفیت و تکنولوژی های به کار برده شده در ساخت و مونتاژ قطعات، موضوع آب بندی، با شدت بیشتری برای خودروهای داخلی اولویت دارد و جهت اطمینان مسافتِ آب بندی را حداقل تا 4000 کیلومتر در نظر بگیرید.
خواهشمندیم باور های اشتباه، نظیر جمله فوق را بخصوص در دورانِ آب بندی برای همیشه از خاطر ببرید. پدال گاز را تا به انتها فشردن در کیلومتر های اولیه بدترین اتفاقی است که می توانید در حق خودروی تازه و نو خودتان انجام دهید.
در مصاحبه ی مجله roadandtrack با مهندس ارشدِ تیم طراحی نیسان جی تی آر، ایشان در پاسخ به فشار های وارده در دوران آب بندی اظهار داشت : "هیچ منفعت و نکته ی مثبتی در شدید و زیاد گاز دادنِ خودرو در دورانِ آب بندی نیست. ممکن است عمل نکردن به توصیه ها در دوره آب بندی نیز اتفاقِ خاصی را در پی نداشته باشد. اما این کار فقط انجامِ یک ریسک است. یک ریسک بی مورد. دورِ موتور بالا برای جا افتادن موتور در روز های اول، سم است."
اشتباه دیگری که در بین مالکان خودرو رایج است، آب بندی خودرو در مسافرت و مسافت های طولانی است. به عنوان مثال شخصی را در نظر بگیرید که هزار کیلومتر ابتداییِ استفاده از خودروی صفر کیلومترش را در یک مسیر صاف و آزاد (به عنوان مثال مسافت تهران تا رشت) و بدون فشار آوردن به پدال گاز و همچنین بدون بالا بردن دور موتور، طی می کند و پیشِ خودش درنظر می گیرد که عمل آب بندی را به خوبی و به بهترین نحو پشت سر گذاشته. این موضوع یک ایراد اساسی دارد:
نکته اینجاست که در دوران آب بندی نباید موتور در یک دور ثابت و یکنواخت کار کند. موتورِ خودرو باید در این دوره، در محدوده مشخص و تعیین شده ای که پیش از این خدمتتان رساندیم، به طوری کار کند که همه ی این محدوده را در بر بگیرد تا عمل آب بندی به بهترین شکل انجام شود.
از این موضوع می توانیم به یک نتیجه و قانونِ کلی برسیم: در دوران آب بندی، استفاده از کروز کنترل ممنوع است!این موضوع در دفترچه راهنمای اکثر خودرو ها نیز قید شده.
تا به همینجای داستان، هر آنچه که برای دورانِ آب بندی لازم و حیاتی بوده، مطرح شد. اگر تمام این موارد را انجام دهید، می توان این اظهار نظر را داشت که ریسکِ آسیب دیدنِ موتورِ خودرو، و کاهشِ طول عمرِ موتور، تقریبا به صفر می رسد. امایک نکته دیگری هنوز باقی مانده!
بهتر است در این دوران از حرکت هایِ چند دقیقه ای و بسیار کوتاه بپرهیزید. در دوره ی آب بندی، لازم است هر باری که خودرو را روشن می کنید، حداقل آن قدری به خودرویتان فرصت بدهید که موتور گرم شود. خاموش کردنِ موتور زمانی که سرد است در کل کار پسندیده ای نیست! اما این موضوع در دوران آب بندی شدتِ بیشتری می گیرد.
در انتها لازم می دانیم باری دیگر یادآوری شود که کاملا قابل درک است آب بندی آن هم با خودرویی صفر کیلومتر، که تازه خریده اید، کاری بس ناجوانمردانه و ضدحالی بزرگ است. اما باور کنید، کمی صبر کردن و پشت سر گذاشتن این ریسک، به نتیجه و خیالِ آسوده ی پس از آن، قطعا می ارزد.