صنعت خودرو به عنوان نخستین صنعتی که مورد تحریم قرار گرفت این روزها در حالی با کمبود مواد اولیه مواجه است که به گفته فعالان این حوزه توان تولید همه این محصولات در داخل کشور وجود دارد.
تحریم صنایع بالادستی در حالی اعمال می شود که در صورت آگاهی از توانمندی های موجود در این زمینه توان دور زدن این تحریم ها و تامین نیاز داخلی به راحتی وجود دارد به شرط آن که با در اختیار داشتن یک برنامه و با تکیه بر توان و منابع موجود نسبت به افزایش عمق ساخت داخل اقدام کرد.
امید رضایی، عضو هیات مدیره انجمن تخصصی صنایع همگن، نیرومحرکه و قطعه سازی با تاکید بر این که تحریم صنایع بالادستی بر صنعت خودرو تاثیرگذاری زیادی دارد،می گوید:" در زمینه صنایع بالادستی نظیر فولاد و پتروشیمی توانایی بالایی در کشور وجود دارد و نکته جالب و قابل توجهی که وجود دارد این است که بسیاری از این موضوع غافل هستند که به لحاظ منابع زیرزمینی و معادن، حداقل وابستگی را در قطعات بالادستی داریم".
وی با بیان این که هم اکنون 70 تا 80 درصد پلیمرها در ایران تولید می شود، می افزاید:" در حال حاضر پلیمرهای خاص که به لحاظ تجهیزات توان تولید آن وجود دارد، اما تیراژ معقولی ندارد و مقرون به صرفه نیست، تولید نمی شود که این امر وابستگی ما را به کشور دیگر گره زده است".
این فعال صنعت قطعه یادآور می شود:"محصولاتی نظیر پتروشیمی و صنایع فولاد که توان تولید آن وجود دارد اما مصرف آن خاص خودرو بوده و تناژ مصرف یا تیراژ تولید آن عدد قابل قبولی در سال نیست، برای تولیدکننده شرکت مادر، توجیه اقتصادی ندارد".
وی ادامه می دهد:" در چنین شرایطی سیاست گذاری دولت معنا می یابد تا شرکت های تولید کننده مواد اولیه که بیشتر دولتی هستند را مجاب کند که این آلیاژ و مواد خاص برای مصرف صنایع خودرویی تولید شود که این امر نگاه شایسته ای است".
رضایی می افزاید:" بسیاری از کشورهای دنیا که به صنعت خود به عنوان یک حرکت زیربنایی نگاه می کنند نیز این نگاه را داشتند که اگر می توانند، کالایی را از کشور دیگری تامین کنند اما وقتی به این موضوع توجه می کنند که در درازمدت این روند می تواند تبدیل به پاشنه آشیل آن ها شود و آن ها را محدود کند و به عنوان رقیب، در بازه ای از زمان کالا را در اختیار او نگذارد و بتواند او را از میدان به درکند، نسبت به سرمایه گذاری و افزایش عمق ساخت داخل اقدام می کنند".
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن با تاکید بر این که فقط بحث ارزبری و توجیه اقتصادی مطرح نیست، تصریح می کند:" ساخت داخل در بسیاری از موارد به لحاظ استراتژیک مهم است و می تواند رقیب را از بابت همان مواد خاص منع کند که نمونه آن گوشی اپل است که تا به امروز به فکر نبود خارج کردن نرم افزارها از اپ استور نبود اما به دلیل رفتار اپل تمام فعالیت های بانکی و مجازی محدود شد که در چنین شرایطی باید اقداماتی پیش بینی و یا نسبت به تهیه زیرساخت ها اقدام می شد".
وی می افزاید:" در کشوری مانند چین نرم افزار وی چت وظیفه تمام مراودات را بر عهده دارد به طوری که هزینه تاکسی و کرایه تا جابجایی بانکی و شهریه با آن انجام می شود و در چین ویزا کارت یا کارت اعتباری هیچ معنایی ندارد و همه اقدامات با این نرم افزار انجام می شود بدون این که وابستگی به کشوری داشته باشد".
رضایی با تاکید بر این که صنعت خودرو جزو نخستین صنایع تحریم هدفگذاری تا فلج شود، اظهار کرد:" باید ریشه ای به این موارد توجه شود این در حالیست که نه تنها توان تولید بخش قابل توجهی از مواد اولیه صنایع بالادستی نظیر پلیمر، فلزات یا منابع دیگر مانند آلومینیوم وجود دارد بلکه توان صادرات آن هست. هم اکنون شرکت دولتی صاحب تولید و دانش، با هدف جذب ارز خارجی به صادرات رو اورده و تولیدکننده داخلی را رها کرده در صورتی که اگر قیمت مواد اولیه دو قیمتی شود و بخشی به صنعت خودرو به قیمت رقابتی داده شود و بخش دیگر به قیمت صادراتی و رقابتی تر اختصاص یابد جبران مافات می شود".
این کارشناس صنعت خودرو و قطعه با اشاره به تجربه سایر کشورها در جایگزین کردن مواد اولیه یاد آور می شود:" این اقدام نیاز به کار مهندسی و دانشگاهی دارد و می توان برخی از محصولات را تغییر داد و جابجا کرد و این موضوعی است که خودروسازان داخلی در حال دنبال کردن آن هستند تا موادی که قابلیت جایگزینی ندارند را با تکیه بر های تک داخلی سازی کنند".
وی می افزاید:" بخش قابل توجهی از مواد بالادستی در داخل تولید می شود و معادن و منابع آن در کشور موجود است و در صورت کار کارشناسی درست و هدفگذاری و همچنین نظارت از ابتدا تا انتها مشخص خواهد شد سیستم تا چه اندازه پیشرفت خواهد کرد".
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن با تاکید بر این که هم اکنون در بخش پتروشیمی توان بالایی وجود دارد، تصریح می کند:" این توانمندی به اندازه ای است که نه تنها نیاز صنعت خودرو بلکه صنایع دیگر را پوشش می دهد. برای نمونه بسیاری از شرکت های قطعه ساز داخلی در زمینه پولیول فوم صندلی، توان زیادی صرف کردند و با فرمول های داخلی به تولید آن دست یافتند اما بنابه ظرفیت پایین که توان تولید بیشتر از ظرفیت مورد مصرف خود را نداشته اند، قادر نبودند به سازنده دیگر سرویس دهند در حالی که در صورت حمایت مالی و ارتقای تجهیزات امکان استفاده آن فراهم خواهد شد".
رضایی ادامه می دهد:" در حال حاضر برخی قطعه سازان در حد نیاز خود داخلی سازی کرده اند و اگر توان مالی وجود داشت امکان در اختیار گذاشتن آن به بقیه وجود داشت بنابراین باید برنامه موجود باشد تا راهی برای تولید محصولات و مواد اولیه که واقعا توان و دانش فنی آن فاصله زیادی با استانداردها دارد پیدا کنیم.