خودروسازان با اعمال تحریم های آمریکا شرایط سختی را پشت سر می گذارند و برخی از آن ها با تکیه بر همکاری طرف خارجی پا به عرصه خودروسازی گذاشته اند که به عقیده برخی کارشناسان خودروسازان CKD کشور برای ادامه حیات باید با طرف چینی برای دریافت قطعه به هر روشی به توافق برسند.
با تحریم اعمال شده از سوی آمریکا و خروج دولت این کشور از برجام بسیاری از شرکت ها به ویژه شرکت های خودروسازی از ایران خارج شدند و دست طرف ایرانی تا حدودی در پوست گردو ماند اما خودروسازان ایران با خیال آنکه این تحریم ها همچون تحریم های گذشته است و دل به طرف چینی خوش کرده بودند با گذشت زمان دریافتند که چینی ها هم برای ادامه فعالیت در ایران به دلیل عدم جابجایی پول آنچنان راغب نیستند.
حال با این شرایط جای سوال دارد که شرکت های خودروسازی داخلی برای گذر از این شرایط چه راهکاری را باید در پیش بگیرند و آیا می توان جایگزین مناسبی برای چینی ها دست و پا کرد.
در این رابطه فربد زاوه-کارشناس صنعت خودروسازی کشور می گوید: «شرکت های چینی در بازار آمریکا و اقتصاد این کشور دارای منافعی هستند از این رو در زمان اعمال تحریم های آمریکا بر اقتصاد ایران چینی ها مجبور به رعایت رویه آمریکا هستند.»
وی ادامه می دهد: «در شرایط فعلی جایگزین مناسبی برای شرکت های طرف قرارداد با خودروسازان داخلی نمی توان پیدا کرد زیرا اکثر شرکت های خودروسازی جهان منافعی در اقتصاد آمریکا حتی در حد استفاده از دلار این کشور دارند.»
این کارشناس صنعت خودروسازی خاطرنشان می کند: «شرکت های خودروسازی داخلی در شرایط فعلی می توانند منتظر حمایت های دولتی کشورهای 4+1 بمانند تا به حدی ارتقاء یابد تا از شرکت های خودروسازی داخلی و شرکای آن ها حمایت کند یا کاهش میزان تولید خودروهای CKD را بپذیرند.»
زاوه یادآور می شود: «در شرایط تحریمی شرکت های داخلی که عمده فعالیت آن ها بر پایه مونتاژکاری قطعات CKD پایه ریزی شده است توان ادامه فعالیت ندارند و فعالیت آن ها هیچگونه ارزش افزوده ای برای کشور ندارند زیرا عمق داخلی سازی محصولات این شرکت ها به شدت اندک بوده است.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا شرکت های مونتاژکار CKD در پسابرجام باید به سمت داخلی سازی برخی قطعات حرکت می کردند تا در شرایط امروز دچار نمی شدند؟، بیان می کند: «حرکت به سمت داخلی سازی در پسابرجام تنها برای برخی قطعات ثمره خاصی را برای شرکت های داخلی به همراه نداشت زیرا حتی اگر یک قطعه داخلی سازی نمی شد و نیاز به واردات داشت محصول نهایی از خط تولید خارج نمی شد.»
زاوه با بیان اینکه حتی اگر تمام قطعات داخلی سازی شود اما نرم افزار خودرو در اختیار طرف ایرانی نباشد، محصول نهایی به ثمر نخواهد نشست، ادامه می دهد: « نگاه که قطعات شرکت های طرف قرارداد همچون رنو، پژو و شرکت های گمنام چینی با سرمایه ایرانی داخلی سازی شود تا در شرایط حساس فعالیت ادامه داشته باشد، غلط است.»
این کارشناس صنعت خودوسازی خاطرنشان می کند: «در قراردادهای شرکت های خودروسازی باید شرایط برای طرف خارجی به گونه ای رقم می خورد که این شرکت ها با سرمایه گذاری قابل توجه در ایران فعالیت خود را انجام می دادند تا با اعمال تحریم های آمریکا، برای حفظ منافع خود ایران را ترک نمی کردند.»
وی تاکید می کند: «رفتارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت در پسابرجام به گونه ای بود که شرکت های خراجی علاقه ای به سرمایه گذاری بلند مدت در ایران نداشتند.»
زاوه در رابطه با آینده شرکت های خودروسازی داخلی با توجه به خروج طرف چینی از بازار ایران، خاطرنشان می کند: «خودروسازان مونتاژکارCKD باید طرف چینی خود را برای ادامه فعالیت راضی کنند تا حداقل به صورت غیرمستقیم کالا را دریافت کنندکه به نظر می رسد طرف های خارجی به خصوص چینی علاقمند به ادامه فعالیت به صورت غیرمستقیم هستند.»