پس از آنکه بازار خودرو در کشاکش مشکلات عدیده ای که در آن دست و پا می زد روز به روز دچار التهاب بیشتری می شد نهایتا خودروسازان بزرگ کشور به دلیل تقاضای بالایی که در بازار برای خرید خودرو وجود داشت و برای جذب نقدینگی و برای آنکه بتوانند محصولات خود را تجاری سازی کنند و از سویی از پس پرداخت مطالبات قطعه سازان نیز بر بیایند مجبور به اجرای طرح های پیش فروش محصولات خود شدند.
اگر چه برخی کارشناسان با طرح های پیش فروش از سوی خودروسازان مخالفند و آن را دچار عیب و نقص می دانند. چرا که معتقدند با وضعیتی که صنعت خودرو با آن رو به رو شده است و با توجه به نوسانات شدید ارزی و تحریم های خودرویی آمریکا و با تولید خودرو های ناقصی که در کف کارخانه ها روی دست خودروسازان باقی مانده مشخص نیست که از پس انجام تعهدات خود در بازه زمانی معین شده برخواهند آمد یا خیر.
اما با همه تفاسیر و عیب و ایراد هایی که به طرح های پیش فروش خودرو گرفته می شود چندی پیش شرکت خودروسازی سایپا اقدام به اجرای طرح پیش فروش خود کرد و تعداد زیادی از افراد با هجوم به سایت خرید محصولات سایپا برای ثبت نام خودرو های مورد نظر خود تلاش کردند تا در این طرح شرکت کنند و خودرویی را ثبت نام کنند. که البته افراد زیادی موفق به ثبت نام نشدند و با ترافیک بالای سایت فروش محصولات سایپا ناکام ماندند.
از روز گذشته نیز شرکت ایران خودرو پیش فروش 53 هزار دستگاه از محصولات ايران خودرو را آغاز کرد. در اين طرح، ثبت نام محدود به خودرو اولي ها و يا افراد فاقد خودرو است و افرادي كه در 18 ماه گذشته از ايران خودرو خريد كرده اند امكان نام نويسي نخواهند داشت و از سویی افراد واجد شرایط براساس رقم سمت راست کد ملی خود طی روز های اعلام شده می توانند برای خرید اقدام کنند. اما این روش پیش فروش چقدر صحیح است و آیا نسبت به طرح پیش فروش سایپا طرح موفق تری خواهد بود؟
در همین رابطه حسن کریمی سنجری کارشناس صنعت خودرو به خبرنگار می گوید:« در شرایط موجود و با در نظر گرفتن این موضوع که خودروسازی ها اجازه آزاد سازی قیمت ها را ندارند و با توجه به همه محدودیت هایی که چه در عرضه و چه در تقاضا وجود دارد، ایران خودرو چاره ای جز تعریف چنین پروتکلی برای پیش فروش نداشته است.»
او ادامه می دهد:« با در نظر گرفتن چنین محدودیت هایی هدف آن بوده که جلوی تعداد کسانی که به طمع دلالی در ثبت نام و خرید خودرو شرکت می کنند گرفته شود و این امیدواری وجود داشته باشد که تا قبل از تحویل خودرو به مشتریان تکلیف قیمت این خودرو ها مشخص شود تا هم خودروساز ضرر نکند و هم جو سفته بازی و دلال بازی فروکش کند.»
این کارشناس صنعت خودرو در مورد اینکه مردم هنگام مراجعه به سایت های فروش محصولات خودروسازان با مشکلاتی مواجه می شوند تصریح کرد:« با وجود آنکه ایران خودرو تلاش کرده است با تفکیک شماره سمت راست کد ملی و روز های تعیین شده میزان هجوم یکباره به سایت را کاهش دهد، اما شاهد آن بودیم که تعداد زیادی از افراد به سایت ایران خودرو هجوم آورده اند و این موضوع تا تقاضای زیادی وجود دارد اجتناب ناپذیر است.»
او معتقد است علت هجوم مردم به سایت های فروش خودروسازان به هنگام پیش فروش ها این است که مشکل اصلی حل نشده و کماکان هم نقدینگی در دست مردم وجود دارد و هم از سویی فاصله قیمت کارخانه و بازار هنوز بسیار بالا است و طبیعی است که نقدینگی در محلی جذب می شود که احساس می شود در آن سودی وجود دارد. و این کار به نوعی دلالی به حساب می آید.
کریمی سنجری می افزاید:« ممکن است مصرف کننده ای که در سایت برای خرید خوردو ثبت نام می کند در نهایت تصمیم بگیرد خودروی خود را بفروشد. بنابراین آن کسی که این خودرو را می خرد اسمش مصرف کننده نهایی است. همجنین ممکن است فردی همه شرایطی که ایران خودرو در نظر گرفته است را داشته باشد اما نخواهد خودروی خود را نگه دارد و به جهت فروش مجدد اش آن را خریداری کند خواه با وکالت و یا هر راه دیگری، بنابراین اسم این کار هم دلالی است.»
او تصریح می کند:« زمانی که ریشه اصلی که در واقع اختلاف قیمت کارخانه و بازار است قطع نشود و از جهتی بحث آزادسازی قیمت اتفاق نیافتد و همچنین تا زمانی که دولت فکری به حال سرگردانی نقدینگی های در دست مردم نکند و برنامه ای برای کنترل این نقدینگی ها نداشته باشد به نظر می رسد این موضوع کماکان ادامه خواهد داشت. در چنین شرایطی روش ایران خودرو نسبت به سایپا با توجه به اینکه تجربه ای کسب کرده است به نظر روش بهتری است. در واقع ایران خودرو محدودیت ها و فیلتر ها را افزایش داده تا احتمال اینکه خودرو را به دست متقاضی نهایی برساند بیشتر کند و تقاضا های کاذبی که به دنبال دلالی هستند کاسته شود.
به گزارش خودروکار، اگرچه ایران خودرو در طرح پیش فروش خود تلاش کرده است تا دست دلالان را از بازار خودرو کم کند و محصول به دست مصرف کننده نهایی برسد اما به نظر می رسد به گفته کارشناسان این امر، زمانی مشکل بازار خودرو حل خواهد شد که شورای رقابت دست از قیمت گذاری دستوری خودرو بردارد تا قیمت خودرو در حاشیه بازار تعیین شود. از سویی دیگر دولت نیز باید هرچه زودتر به فکر نقدینگی های سرگردان در فضای اقتصادی کشور باشد تا نگاه سرمایه ای مردم از برخی کالاها مانند خودرو و طلا بر داشته شود.