سرگردانی سرمایه گذاران این روزها تا حدی پیش رفته که برخی خانهشان را می فروشند تا در بازار خودروهای وارداتی سرمایه گذاری کنند؛ اما مگر پیشتر اینگونه نبود که مردم خودرویشان را می فروختند تا خانه بخرند؟ در این آشفته بازار، این پرسش مطرح است که چه راهکارهایی برای ممانعت از قدم گذاشتن خودرو در مسیر بازارهای ضربه خورده ای همچون مسکن وجود دارد ؟
زمانی خرید و فروش و بساز بفروش مسکن بازار داغی داشت و هرکه هر اندازه سرمایه داشت، به پای مسکن میریخت و پس از یک یا دو سال سودش را می برد.
حالا اما با رکود بازار مسکن و پس از آن کاهش سودهای بانکی، به نظر می رسد سرمایه ها در بازار سرگردان مانده و عده زیادی مسیر رشد سرمایه هایشان را به بازار خودرو هدف قرار دادهاند تا جایی که این روزها بازار خرید و انباشت خودروهای وارداتی روز به روز داغ تر می شود.
خودروهایی که تا همین چند وقت گذشته کرور کرور به کشور وارد می شدند و شمارش وارداتیها کنتور می انداخت، اما این روزها با دپو خودرو توسط خریداران غیر از فعالان بازار مواجه شده است. تا جایی که برخی فعالان بازار نه توان خرید خودروهای وارداتی را دارند و نه موجودی بازار اجازه خرید می دهد، چرا که افرادی غیر از فعالان بازار وارد بازار شده و به اصطلاح دست را زیاد کرده اند.
از طرفی دیگر شنیده ها حاکی از آن است که عده زیادی از مردم به دلیل ترس از گران تر شدن خودرو به سمت بازار خودرو میل کرده و رفته رفته سرمایه شان را صرف خرید و دپو خودرو کرده اند تا در روز موعود که قیمت ها نجومی شود، خودروهای خود را به قیمت چند برابر به بازار عرضه کنند.
البته این شیوه همواره در بازار ایران مرسوم بوده که هرگاه کالایی با افزایش قیمت همراه شده؛ به سرعت کمبود آن کالا در بازار محسوس شده به گونه ای که اکنون نیز با افزایش قیمت خودرو، میل خرید حتی برای کسانی که مصرف کننده واقعی نیستند بیشتر شده و بازار به سمت کمبود خودرو وارداتی در حال گذر است.
وارداتی که از سال گذشته ضربه خورد، امروز چه شد؟
ماجرای کاهش واردات خودرو که درست از تابستان سال گذشته و با بسته شدن سایت ثبتارش به مدت شش ماه، آغاز شد، اکنون با کاهش جدی و عرضه خودرو همراه شده، به گونه ای که دبیر انجکن وارد کندگان خودرو بارها متذکر شده که واردات خودرو در دوماه ابندای امسال کمتر از دو هزار دستگاه و به عبارتی تعطیل بوده است.
این کاهش واردات که ناشی از فشارهای داخلی و بین المللی است، موفق شده است تا حجم زیادی از سرمایه های به خواب رفته یا بلاتکلیف در بازار سرمایه را به سمت بازار خودرو بکشاند و این بازار را با حجم زیادی خرید و دپو خودرو همراه کند.
حال این روزها که بازار خودرو همچون سایر کالاهای بازرگانی، با نرخ دلار متغیر همراه هستند، آینده ای تقریبا مبهم دارد و در شرایط فعلی که هنوز نه شرکت های خارجی کاملا از بازار ایران رخت بسته اند و نه هنوز درهای گمرک به روی خودرو بسته شده است، بازار آشفته و با اختلاف قیمت های 15 تا 60 میلیون تومانی همراه شده است.
رقابت خودرو و مسکن در میان کالاهای سرمایه ای
حال صرف نظر از قیمت خودرو، میزان واردات و تعرفه تعیین شده یا نشده واردات خودرو در بازار، آنچه این روزها بیش از هرچیزی بازار را درگیر خود کرده، وجود مشتریان و خریدارانی است که تاکنون حتی یک بار هم تجربه دلالی یا خرید و فروش خودرو را نداشته اند. افرادی که شاید تنها تجربه خرید خودرویی آن ها برگردد به خرید خودرو شخصی و خانوادگی شان و هیچ تجربه و یا تخصصی از فروش خودرو نداشته باشند؛ از این رو ممکن است ضربه های محکمی در این راستا به بازار خودرو وارد شود و هیچ گاه قابل جبران نباشد.
در مقایسه ضربه های وارد شده می توان به نمونه بازر ورود مردم و مشتریان عادی به بازار پر سود مسکن اشاره کرد، زمانی که مسکن در سال 86 و پس از آن در سال 92 همچون بمب ساعتی هر روز بر قیمتش افزوده می شد و هیچ کسی حتی حاضر نشد آستین بالا بزند و دماسنج مسکن را کنترل کند، اکنون همان اتفاق برای خودرو پیش رو است. البته خودرو همواره به عنوان کالای سرمایه ای مطرح بوده ، اما طی ماه های گذشته میل به خرید خودرو بیش از نیاز واقعی و مصرف بوده و عده زیادی خودرو را به بهانه افزایش قیمت در ماه های آینده انتخاب می کنند و گویی رغبت سرمایه گذاری در این کالا بیش از پیش شده است.
حال این پرسش مطرح است که آیا نباید دولت و وزارت صنعت معدن و تجارت از تجربه بازارهای ضربه خورده ای همچون مسکن استفاده کنند و بازار خودرو را پیش از هر اتفاق ناخوشایندی نجات دهند؟
علی اصغر پورمتین – اقتصاددان- در همین زمینه می گوید: « به طور معمول باید سرمایه گذاران به بازار و شرایط اقتصادی جامعه اعتماد داشته باشند که در حال حاضر این اعتماد ازسوی بانک ها پوچ شده است؛ از این رو باید از ایجاد مشکل بر مشکلات دیگر جلوگیری شود».
او ادامه می دهد:« باید برنامه ریزان درجهت جذب سرمایه ها ز بازارهای ایجاد شده اقدام کنند. به طور مثال بانک مرکزی می تواند با عرضه اوراق مشارکت نسبت به جذب سرمایه ها از دست مردم اقدام کند تا هر روز شاهد تشنج در هر یک از بازارها نباشیم».
این اقتصاد دان با اشاره به اینکه طی سال های اخیر جذب سرمایه از سمت بانک ها به بازارهایی همچون مسکن و طلا رفته اظهار می کند: « در شرایط فعلی مردم به سیاست های دولت اعتماد ندارند، از این رو کار خودشان را می کنند و به سمت بازاری که سود بیشتری دارد، حرکت می کنند».
او می افزاید:« به نظر می رسد تنها راه برون رفت از این وضع، شفاف سازی اطلاعات از سوی برنامه ریزان دولتی است. از طرفی دیگر، اتفاقات اخیری که در مجلس به وجود آمده است، می تواند به ایجاد مشکلات دیگری در جذب سرمایه در شبکه بانکی لطمه بزند؛ چرا که با ادامه این روند نه سرمایه ها جذب بازار سرمایه می شوند و نه مردم برای حفظ و نگهداری دارایی هایشان به سمت بانک ها می روند، از به همین ترتیب بازارهایی همچون خودرو پر رونق و به عبارتی با افزایش قیمت همراه می شود».
پور متین با اشاره به اینکه طی ماه های اخیر پیش بینی افزایش قیمت خودرو وجود دارد، تاکید می کند: «قیمت خودرو بالاتر هم می رود و پیش بینی می شود تا شهریورماه روند قیمتی خودرو همین باشد، چرا که برنامه ریزی دقیقی در این زمینه مشاهده نمی شود. اما از طرفی دولت می گوید اتفاقی نمی افتد واز طرفی دیگر پیش فروش هایی همچون سکه متوقف می شود و در مقابل سو استفاده ها از بازار افزایش می یابد که خودرو نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود».
به نظر می رسد هجوم خریداران به بازار خودرو در مقابل فروش طلا، سکه و حتی گاه خانه!، باعث شده تا بازار خودرو هم رنگ و بوی مسکن در سال 92 را به خود بگیرد. مسکنی که در همان ماه های ابتدایی پس از چشیدن قیمت های دو برابری به یکباره به باتلاق پنج ساله رکود افتاد و هنوزهم با آن دست و پنجه نرم می کند و تورمش زیر پوستی مشاهده می شود. حال همین ترس برای بازار خودرو وجود دارد که نکند پس از صعود قیمت ها به آنچه ارزش واقعی خودروها نیست، ناگهان بازار خودرو را به کسادی و رکودی چند ساله دعوت کند.