آغاز اجرایی شدن توافق هسته ای ایران و گروه ۱+۵ یا همان «برجام» (برنامه جامع اقدام مشترک) در حالی وارد سومین سالش می شود که سهم صنعت خودرو از دوران پسابرجام امضای چند قرارداد خودرویی و قطعه سازی است که بخشی از آنها اجرایی شده و بخش دیگر همچنان در انتظار اجرا به سر می برد.
حال دومین سال اجرای برجام و امید به بهبود شرایط صنایع و تولید کنندگان در حالی به پایان می رسد که برخی صاحبنظران و کارشناسان صنعت خودرو، آینده روشن متصور شده برای این صنعت را آنگونه که باید نمی دانند. به گونه ای که برخی از تصورات آن ها درست از آب درآمد و برخی دیگر به بن بست خورد. برخی نیز بر این باور بودند، کلید در دست دولت یازدهم، قفل های بسته شده در دولت دوازدهم را هم باز می کند و می تواند سوئیچ ورود پلتفرم ها،قرارداد ها و تکنولوژی های جدید صنعت خودرو به کشور باشد.
حسن کریمی سنجری- کارشناس صنعت خودرو در این زمینه می گوید: « همه آنچه از برجام انتظار می رفت، محقق نشد. همه آن انتظاری که در اوایل اجرای برجام تصور می شد به ثمر ننشست. گرچه بر این باورم که اگر برجام با همین شکل فعلی اش نیز اجرایی نمی شد، اوضاع و احوال این صنعت بدتر از اکنون بود.»
کریمی سنجری می افزاید: «پس از برجام، همین که اجازه پیشروی بیشتر و تداوم تحریم ها داده نشد و توانستیم از روند قبلی تحریم ها جلوگیری کنیم، بسیار عملکرد مثبتی بوده است. دراین زمان، فرصتی فراهم شد تا شرایط و جو روانی نسبت به مسایل اقتصادی و صنعتی ایران شکسته شود.»
به گفته سنجری، از طرفی با سنگ اندازی و کارشکنی های پیش روی اقتصاد کشور و از طرفی دیگر اهمال کاری های داخلی باعث ایجاد ضعف هایی شد.
او اظهار می کند: از طرفی دیگر، وجود ناپایداری شاخص های اقتصادی همانند کمبود امنیت در سرمایه گذاری و کاهش امتیاز کسب و کار ایران که نمونه آن در قرارداد رنو نمود یافته است، باعث شد تا صنعت خودرو به آنچه مد نظرش بود نرسد. یکی دیگر از موانع پیش روی این صنعت، موانع داخلی کشور است. به گونه ای که برخی کارشکنی های داخلی مانع فعالیت خودروسازان می شود.»
این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه یکی دیگر از موانعی که طی یکسال اخیر پیش پای صنایع و اقتصاد ایران قرار گرفت، حضور ترامپ در منطقه و برنامه ریزی های این دولت برای به نتیجه نرسیدن ایران و اهداف اقتصادی اش بود، تصریح می کند: «در روزهای ابتدایی اجرای برجام، مذاکرات به خوبی پیش گرفته و دنبال شد، اما هنوز با گذشت دوسال، فقط سه خودرو حاصل از این قرارداد به بازار وارد شد. از این رو اینجاست که باید خودروسازان وارد عمل شوند و مشکلات را برطرف کنند چرا که دیگر آن ها هستند که پاسخگوی نیاز بازار هستند.»
او می افزاید: البته، باید توجه شود که پیش از تحریم ها حتی فرصت مذاکره هم برای ایران فراهم نبود، اما اکنون این فرصت فراهم شده است و باید به بهترین نحو از آن بهره گرفت اما در برخی موارد به دلیل مداخلات سیاسی و اقتصادی، این امکان فراهم نمی شود.»
به گفته او، واقعیت این است که در حال حاضر دست کم مشکلی بابت ایجاد همکاری از سوی شرکای اروپایی وجود ندارد، اما از سوی اعتبارات و بانک های خارجی و ارتباط ایران در این زمینه مشکلات متعددی وجود دارد.
سنجری اظهار می کند: «اگرچه هنوز به دوران پیش از تحریم ها نرسیده ایم، اما اکنون شرایط اقتصادی و ارتباطی ایران با سایر کشورها بهتر ازدوران تحریم است. از این رو باید تلاش داخلی در کشور را افزایش دهیم نه فقط از شرکای تجاری و خارجی توقع داشته باشیم تا ایران را برای انعقاد قرارداد انتخاب کنند.»