نمایشگاه بین‌المللی خودرو تهران در حالی روز گذشته پس از گذشت ۱۱ سال برای دومین بار در «شهر آفتاب» آغاز به کار کرد که به اعتقاد برخی کارشناسان به‌دلیل ماهیت صنعت و بازار خودرو ایران، نمایشگاه‌های بین‌المللی خودرویی کشورمان، فاصله زیادی با استانداردهای جهانی دارد.
چرا نمایشگاه خودروی تهران جهانی نیست؟
آنچه مشخص است در نمایشگاه‌های بین‌المللی، طبق روالی معمول آخرین دستاوردها و تکنولوژی مربوط به صنعت خودرو در معرض دید جهانیان قرار می‌گیرد حال آنکه در ایران به‌دلیل عدم حضور خودروسازان جهانی و همچنین انحصاری که زنجیره خودروسازی ایران را اسیر خود کرده، نمایشگاه بین‌المللی نه‌تنها قادر به نمایش دستاوردهای جهانی نیست؛ بلکه با نمایش خودروهای کنونی خودروسازان و وارد‌کنندگان به محلی برای خرید و فروش خودرو تبدیل شده است. در این بین به‌نظر می‌رسد که بیشتر بازدید‌کنندگان نمایشگاه خودرو تهران را متقاضیان خرید خودرو تشکیل می‌دهد تا بلکه بتوانند از میان خودروهای موجود در بازار انتخابی با رضایتمندی انجام دهند. هرچند برخی از وارد‌کنندگان و یا خودروسازان حاضر در نمایشگاه محصولات آینده خود را نیز در معرض دید قرار داده بودند، اما این خودروها نیز به‌نوعی برای بازاریابی به جمع محصولات نمایشگاهی پیوسته بود. در هر صورت برگزاری دومین نمایشگاه بین‌المللی خودرو تهران با تمام کم و کاستی هایش پس از گذشت ۱۱ سال می‌توان اتفاق خوبی در این حوزه دانست این در شرایطی است که در نمایشگاه مذکور باز هم حضور چینی‌ها پررنگ‌تر از دیگر شرکت‌های مطرح خودروساز به چشم می‌آمد. چینی‌هایی که هم قصد صادرات خودرو به ایران را دارند و هم به‌نوعی برای حضور در حوزه تولید اعلام آمادگی کرده‌اند.
اما در شرایطی کارشناسان به نمایشگاه‌های خودرویی معتبر دنیا اشاره کرده و استقبال گرم مشتریان از این نمایشگاه‌ها را علاقه‌مندی به دیدار آخرین دستاوردهای خودرویی تعبیر می‌کنند که مشتریان ایرانی به‌نوعی از این گزینه محروم هستند در این مورد یک کارشناس صنعت خودرو معتقد است که عدم توسعه محصول در شرکت‌های خودروساز منجر به آن شده که خودروسازان تنها به نمایش خودروهای قدیمی خود اکتفا کنند و در این زمینه حرفی برای گفتن نداشته باشند. وی همچنین تاکید می‌کند که هم‌اکنون به‌دلیل توقف سایت ثبت‌سفارش، وارد‌کنندگان و مشتریان در بلاتکلیفی به سر می‌برند و محصولات ارائه شده در نمایشگاه نیز قیمت و زمان مشخصی برای تحویل ندارند. در هر صورت برخی دیگر از کارشناسان نمایشگاه خودروی تهران را عاملی برای تحرک بازار خودرو عنوان می‌کنند و اینکه این رویداد می‌تواند جانی تازه به بازار پاییزی خودرو دهد.
استانداردهای نمایشگاه‌های جهانی خودرو
برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی خودرو در دنیا با اهداف مشخصی سازماندهی می‌شود و شرکتکنندگان نیز طبق همین اهداف در نمایشگاه حضور می‌یابند. ویژگی منحصر‌به‌فرد اینگونه نمایشگاه‌ها حضور تمامی تامین‌‌کنندگان زنجیره صنعت خودرو است. بر همین اساس معمولا شرکتکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی خودرو در جهان با حضور نزدیک به ۴۰۰ شرکت‌کننده برگزار می‌شود که همگی تلاش می‌کنند محصولات خود را در معرض دید عموم قرار دهند.بر این اساس در این نمایشگاه‌ها شرکت‌ها در بخش‌های مختلفی چون خودروهای سواری، سنگین وسایل نقلیه موتوری، خودروهای بدون سرنشین، قطعات و لوازم یدکی، خودروهای مفهومی، شرکت و تلاش می‌کنند با اجرای برنامه‌هایی خاص و ایجاد بخش‌هایی مثل تیونینگ، روکش‌های محافظتی و راندن خودروهای آزمایشی، به جالب‌تر و هیجان‌انگیزتر کردن نمایشگاه‌ها کمک کنند.با وجود این عمده برندهای معتبر جهان با حضور در نمایشگاه‌های خودرو تلاش می‌کنند آخرین دستاوردهای خود را در معرض دید عموم قرار دهند. این شرکت‌ها ضمن رونمایی از جدیدترین خودروهای خود از محصولات آینده‌شان در قالب کانسپت نیز پرده‌برداری می‌کنند. اهمیت این موضوع از آن رو است که بازدید‌کنندگان از این نمایشگاه به‌دنبال محصولات باکیفیت، ایمن، راحت و دارای طراحی منحصر‌به‌فرد هستند.در عین حال، موضوع مهم دیگر این است که تولید‌کنندگان خودرو در رویدادهای خودرویی با جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های حاصل از مراجعه مشتریان و بازدید‌کنندگان، افق‌های تازه‌ای پیش‌روی خود ایجاد کرده و طراحی محصولات خود را بر اساس نیاز و علاقه مشتری قرار می‌دهند. کمپانی‌های مطرح خودروسازی دنیا با شرکت در نمایشگاه‌های مختلف ضمن رونمایی از محصولات جدید خود پیش چشم میلیون‌ها بازدیدکننده تلاش می‌کنند، سهم بیشتری از بازار جهانی صادرات خودرو را از آن خود کنند.
در این مورد، حسن کریمی سنجری کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه در نمایشگاه‌های بین‌المللی خودروسازان و شرکت‌های مرتبط با صنعت خودرو آخرین دستاوردهای خود را به نمایش می‌گذارند، می‌گوید: این شرکت‌ها آخرین دستاوردهای خود درخصوص دانش فنی، مدلینگ و پلت فرم که با آخرین تکنیک‌ها تولید شده است را معرفی می‌کنند. وی با اشاره به اینکه تبادل اطلاعات به‌منظور هم‌افزایی با سایر شرکت‌ها نیز در نمایشگاه‌های بین‌المللی صورت می‌گیرد، می‌افزاید: در حاشیه این نمایشگاه‌ها جلسات مهمی درخصوص آخرین مدل‌ها و تکنولوژی‌ها در حوزه تولید و طراحی خودرو مورد بررسی قرار می‌گیرد که این هم‌افزایی در راستای به روز کردن خودروها و ارتقای دانش تولید است.این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه برندهای معتبر جهانی تلاش می‌کنند در این رویداد از مشتریان و متخصصان ایده بگیرند، می‌گوید: در نمایشگاه‌های بزرگ دنیا یکی از مهم‌ترین‌ها فعالیت‌ها بحث کلینیک خودرو است. بر این اساس شرکت‌هایی که مدل جدیدی را طراحی کردند و آن را به بازار عرضه نکردند سعی می‌کنند درباره بحث طراحی، تولید و به‌خصوص قیمت به ارزیابی محصول جدید خود بپردازند.
مقایسه نمایشگاه خودرو تهران با نمونه‌های جهانی
به‌رغم آنکه در نمایشگاه‌های بین‌المللی خودرو در جهان تاکید جدی بر جلب رضایت مشتری، عرضه محصولات جدید و نمایش دستاورد شرکت‌ها در دانش، طراحی و تبادل اطلاعات و ارزیابی محصولات جدید صورت می‌گیرد، اما به‌نظر می‌رسد نمایشگاه خودرو تهران فاقد تمامی اهداف مدنظر در نمایشگاه‌های بین‌المللی جهانی باشد.در حال حاضر نمایشگاه خودرو تهران محدود به حضور تولید‌کنندگان خودرو، شرکای داخلی خودروسازان کشور و چینی‌ها و از سوی دیگر تعدادی از وارد‌کنندگان کشور شده است. در این بین به‌نظر می‌رسد که بحث حضور شرکت‌های مرتبط با صنعت خودرو، تبادل اطلاعات میان شرکت‌های مختلف، ارزیابی محصولات از سوی مشتریان نیز از سوی عرضهکنندگان خودرو در نمایشگاه صورت نمی‌گیرد. موضوعی که نشان از فاصله عمیق برگزاری این رویداد با استانداردهای جهانی دارد. به اعتقاد کارشناسان مهم‌ترین دلیل ضعف نمایشگاه خودرو تهران به وضعیت بازار خودروی کشور و سیاست‌های دولت بازمی‌گردد. به‌عبارت بهتر نمایشگاه خودرویی که هم‌اکنون برگزار شده نشان از وضعیت و ظرفیت کنونی بازار خودروکشور دارد. از آنجا که سهم واردات خودرو در بازار کشور با سیاست‌گذاری دولت رو به کاهش است؛ بنابراین برندهای معتبر خارجی تمایلی به حضور مستقیم در نمایشگاه بین‌المللی خودروی تهران ندارند و تنها برخی از نمایندگی‌های این شرکت‌ها در ایران به‌منظور حفظ برندینگ و مارکتینگ خود در این نمایشگاه حضور پیدا می‌کنند. اما موضوع مهم دیگر درباره وضعیت نمایشگاه خودرو تهران به بازار نسبتا انحصاری خودرو در کشور بازمی‌گردد. از آنجا که دو خودروساز بزرگ کشور در بحث طراحی خودرو سابقه چندانی ندارند، به همین دلیل خودروی جدیدی برای عرضه ورقابت با سایر خودروسازان جهانی ندارند و همین موضوع اثر جدی در برگزاری نمایشگاه دارد.
موضوع جالب توجه دیگر اینکه در شرایطی که خودروسازان جهانی در نمایشگاه‌های مختلف صرفا بر معرفی محصولات جدید خود تاکید دارند، اما در نمایشگاه خودروی تهران شاهد فروش و پیش‌فروش خودرو از سوی برخی از عرضهکنندگان خودرو بودیم که این اتفاق نادر نیز بر نقاط ضعف نمایشگاه و عدم انطباق آن با استانداردهای جهانی اضافه می‌کند. در این مورد یکی از کارشناسان صنعت خودرو با بیان اینکه مهم‌ترین ضعف نمایشگاه تهران از وضعیت بازار خودروی کشور نشات می‌گیرد، می‌گوید: در این رویداد تنها شرکت‌هایی حضور دارند که می‌توانند از بازار خودروی کشورمان سهم داشته باشند.وی اضافه می‌کند: از آنجا که فعالان بازار خودروی کشور ما محدود هستند؛ بنابراین برندهای جهانی تمایلی به حضور مستقیم در این نمایشگاه ندارند و تعداد شرکتکنندگان در این اتفاق زیاد نیستند. بر همین اساس نمایشگاه خودروی ما نمی‌تواند با استانداردهای جهانی همسو باشد. وی معتقد است؛ زمانی نمایشگاه خودروی تهران می‌تواند محلی برای نمایش خودروهای روز جهان شود که ارتباط ایران با جهان تغییر کند و وضعیت بازار خودروی کشور نیز دچار تحولی اساسی شود.